Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
sjiogranicachrzeczywistości,którąkonstytuująwformieprzyswajanejbezpo-
średnio–napłaszczyźniepozawerbalnej.
JakpisałsocjologFlorianZnaniecki:„Badaczkulturymusisięnauczyćzupeł-
nieinaczejujmowaćprzestrzeńniżmatematykiprzyrodnik,jeżelichcenietylko
rozwiązywaćróżneproblemy,którejużdziśnapróżnoczekająrozwiązania,lecz
wdalszymrozwojuswejnaukisystematyczniestawiaćirozwiązywaćproblemy
nowe,dziśjeszczeprzeznikogoniezauważone”10.
UwzględniającrozważaniaF.Znanieckiego,wrefleksjibadawczejautor
rozprawypojmowałprzestrzeńwsensieobszaruwypełnionegoznaczącymi
dladanegoczłowiekaigrupyludziznakami,którychdoświadczaniemaistotny
wpływnasposóbżyciaiwyznawanewnimwartości.F.Znanieckidowodził,że
właściwiezamiast„przestrzeń”bardziejzasadnebyłobyużywanieterminu„war-
tośćprzestrzenna”11:„Podmiotyludzkienigdyniedoświadczająjakiejśpowszech-
nej,obiektywnej,bezjakościowej,niezmiennej,nieograniczonejinieograniczenie
podzielnejprzestrzeni(…)danesą[im]wdoświadczeniuniezliczone«przestrze-
nie»jakościoworóżnorodne,ograniczone,niepodzielne,zmienne,aprzytym
dodatniolubujemnieoceniane”12.
Czerpiącwswejrefleksjiinspiracjezobszaruinnychniżhistorianaukukie-
runkowanychkulturowo(psychologii,antropologii,filozofii),autorrozprawysta-
rałsię,bybyłtozabiegwpełniświadomy,nawetjeśliniedoskonały,tobowiem
m.in.antropologiazajmujesięodczytywaniemsymboli,znakówwludzkim
doświadczeniu.
Wnarracjihistorycznejwchodzącejwobszary,gdziesamopisświatajużnie
wystarcza,ahistorykmusiwkraczaćw„światwartości”,wniniejszejrozprawie
staranosięuwzględniaćprzesłaniapłynące„zprzekonaniaoistnieniusubtelnego
związkumiędzyliterackąkreacjąipisarstwemantropologicznym.Związeków
uwidaczniasięprzedewszystkimnapoziomielektury.Literaturaiantropologia
opowiadająhistorie,sąnarracją,która–powtórzmy–uruchamiawyobraźnię
10A.Wallis,Znanieckiegosocjologicznepodstawyekologiiludzkiej[w:]A.Wallis,Socjologia
przestrzeni,NiezależnaOficynaWydawnicza,Warszawa1990,s.12.
11Ibidem,s.13.
12Ibidem.WątektenrozwinąłJerzyMikułowskiPomorskiwswejpracy:Geniuslociwprzestrzeni
miejskiej[w:]Kraków–MałopolskawEuropieŚrodka.StudiakuczciprofesoraJanaM.Małeckiego
wsiedemdziesiątąrocznicęurodzin,red.K.Broński,J.Purchla,J.Szpak,AkademiaEkonomiczna
wKrakowie,TowarzystwoAutorówiWydawcówPracNaukowychUniversitas,Kraków1996,
s.299–312–ibidem:„geniuslocijestzjawiskiemkulturowym.Przekonanie,żejakiemuśmiejscu
przysługujezdolnośćwywoływaniaczynówizdarzeńniezwykłych,jestosadzonewspołecznej
strukturzewierzeń.Bytakieprzekonanieistniałoizachowałoswążywotność,koniecznajestsilna
powszechnaemocja.Ludzienietylkolicząsięztakąewentualnością,leczwierząwjejprawdzi-
wość”–s.307.
