Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
izachęcadołączeniarzeczyrozdzielnych.Tapierwszabada,cotoznaczy«być-
-w-świecie»,druga,cooznacza«istnieć-w-kulturze».Pisanieiczytaniewszcze-
gólnysposóbdajeżycieświatu,niezależnieodjegozaklasyfikowaniadoram
rzeczywistościfikcjilubrzeczywistościkulturowej.Antropologia,podobniejak
literatura,możebyćpostrzeganajakogatunekgawędziarstwaoludzkimuwi-
kłaniuwbytkulturowy.Jakoprocespisania,konstruowaniatekstówjestona
podporządkowanaregułomfikcji,przyczymchodzitutajooryginalneznaczenie
łacińskiegofictiojakoprocesutworzenia,kształtowaniaczegoś,coniekoniecznie
musibyćzmyśleniem,nieprawdą.JakpowiadaWolfgangIser–chodzioujaw-
nianieantropologicznegowyposażeniaistotludzkich,któreżyjądziękiswojej
wyobraźni.Opowieśćantropologicznazmierzakutemu,abybyćodwzorowaniem
innychkultur,alewtakiejsamejmierzeobnażaonozałożeniaświata,wktórym
żyjemynacodzień.Atakże–mówinamonassamychjakoistotachzdolnychdo
międzykulturowejkomunikacji”13.
Zasadnośćtego,żewnarracjihistorycznej„opisświata”irefleksjao„świecie
wartości”sąrównieuprawnione,wydajesięuzyskiwaćpotwierdzeniewprogra-
mieantropologiiinterpretacyjnejCliffordaGeertza:„Taknaprawdętoniewiemy,
jakporadzićsobiezeświatem,któryaniniejestsystematyczniepodzielonyna
częściskładowe,aniteżniestanowitranscendentnejjednościekonomicznejlub
psychologicznej,przysłoniętejprzezpowierzchniowekontrasty,natylepłytkie,że
wraziepotrzebymożnajeuznaćzanieistotnedygresje.Garśćróżnicpośródpola
powiązańtworzysytuację,wktórejgranicemiędzynienawiściąadumą,pikni-
kamikulturyludowejaczystkamietnicznymi,przetrwaniemapolamiśmiercisą
zastraszającobliskosiebieizłatwościąprzechodząjednowdrugie”14.
Wnarracjihistorycznejwzbogaconejorefleksyjnośćkulturowąotwierasię
przestrzeńkuracjonalnejantropologizacjihistorii,comożnatraktowaćjako
„ogólnyprojekt,wktórymzakładasię,żewiedzahistorycznaniejestaniczymś
prostyminiedwuznacznym,anitakłatwopoznawalnym;projekt,któregocelem
jestzaznaczenieobecnościgłosów,którepominiętowwielkichnarracjachwspół-
czesnegoświatowegoporządku”15.
13W.J.Burszta,W.Kuligowski,Anamorfozy.Pozaakademią[w:]Ojczyznysłowa.Narracyjne
wymiarykultury,red.W.J.Burszta,W.Kuligowski,BibliotekaTelgteWydawnictwo,Poznań2002,
s.18.
14C.Geertz,Światwkawałkach–kulturaipolitykauschyłkuwieku[w:]CliffordGeertz–
lokalnalektura,red.D.Wolska,M.Brocki,WydawnictwoUJ,Kraków2003,s.39.
15Ibidem,s.124.Zob.także:K.R.Popper.Nędzahistorycyzmu,zdodaniemfragmentówAuto-
biografii,KwartalnikPolityczny„Krytyka”,WydawnictwoKrąg,Warszawa1989,s.85–86:„(…)
wedługjednejszkołyhistorycystówhistoria,któraniewyliczapoprostufaktów,leczstarasię
jeukazywaćwjakimśzwiązkuprzyczynowym,mabyćzainteresowanawformułowaniupraw
historycznych,gdyżprzyczynowośćtowistociedeterminowanieprzezprawa.Drugaszkoła(…)
