Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
precyzyjnie,wstarogaelickimCailleachoznaczaDzawoalowaną”
comawieleodniesień,bowgaelickimmamyzarównocailleach-
-dhubh-Dzakonnicę”,cailleach-oidhche-Dsowę”,cailleachfeasa-
Dmądrąkobietą,wróżkę”,czywreszciecailleachphiseogach-Dcza-
rodziejkę”,Dtą,którarzucaczary”.Jestona,comożenaszaskoczyć,
zarównostara,jakimłoda,gdyżirlandzkacailín-Dmłodakobieta,
dziewczyna”,tozdrobnienieodcaile-Dkobieta”,alejużwblisko
spokrewnionymjęzykuszkockimcarline/carlinoznaczadlakon-
trastu-Dstarąkobietę,wiedźmę”.
Abyniepozostaćjedynienagrunciegaelickim,alewskazać
dokładnąanalogięwjęzykachsłowiańskich,powrócęterazdopo-
staciBabyMarty.Wspomniałamjuż,żedrugaczęśćjejmianawy-
wodzisięodie.rdzenia*mar-lub*mor-,któregoniebędęnarazie
dokładniejomawiała.Zajmijmysięnatomiastjejpierwszymczło-
nem–Babą,pojawiającąsiętakżeprzyinnychpostaciach,Dochii
iJadze.Niepowinniśmygolekceważyć,chociażwydajesięnapo-
zórprozaiczny–ot,starababaityle.Czynapewno?Wjęzykach
słowiańskich*bdbawywodzącasięjeszczezprabałtosłowiańskie-
go*bd́bd,madwapodstawoweznaczenia:
•
staruszka,starakobieta,babcia
•
czarodziejka,czarownica,zielarka,wiedźma,zwyklepeł-
niącarównieżfunkcjepołożnej.
Jednak,dodzisiajjeszczemówimykolokwialnieokobiecie-
baba(np.DCozababa!”),niebaczącnajejwiek,awjęzykusłowac-
kimbabaoznaczałokiedyśnietylkostaruszkę,alerównieżdziew-
czynęilalkę.Jeśliporównamyjedozakresuznaczeniagaelickiej
Cailleach,zzaskoczeniemodkryjemy,żesątożsame.Oznaczająnaj-
częściejpostaćgroźnej,starejkobiety,częstoobdarzonejniezwykłą,
czarodziejskąmocą.KażdyznasznaBabęJagę-groźnąstaruchę,
mieszkającąnaustroniu,najczęściejwlesie,wiedźmęiczarowni-
cę.Gdysięgnąćdoludowegofolkloru,spotkamytamcałąmnogość
babjagodowych,babgrochowych,babwodnych,czybabżytnich,
pełniącychrolędemonówopiekuńczychziemi(pola,lasu)lubwo-
dy.48UPołabianbabaznanabyławformie:bobo,bobăcopozostało
wfolklorzejakonazwastraszydłabobok,babokwywodzącegosię
48B.iA.Podgórscy,Encyklopediademonów,Wrocław2000,s.23-27
44
