Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uniezależniającmieszkańcówmiastodtransportuzbiorowego,wpłynąłna
wielkośćikształtmiastorazrozmieszczenieludności.Wtransporciezbioro-
wymnastępowałynatomiastzmianywpodzialezadańprzewozowych,znaj-
dującewyrazwekspansjiautobusówwznacznymstopniukosztemtram-
wajówitrolejbusów.
SzybkirozwójmasowegotransportuzbiorowegowXXwiekuprzyczy-
niłsiędorozwarstwieniamiast.Najszybszyrozwójwystąpiłwgrupiemiast
największych,podczasgdymiastamałewykazywałystagnację.Szybkoroz-
wijałysięnajwiększezespołymiejskie,zmieniająccałeregionywobszary
zurbanizowane.Transportmiejski,rozszerzajączakresswojegodziałania,
umożliwiłnietylkoobsługętransportowąposzczególnychmiast,aletakże
powiązaniaodrębnychjednostek.Wyrazemtegocodzienneprzejazdyze
strefprzylegającychdomiasta,zmiast-satelitówdocentralnegoośrodka,
atakżemiędzysąsiadującymimiastami3.Brakwolnychterenówwobrębie
miastspowodował,żeliniekomunikacyjnewciskałysięmiędzyzwartąza-
budowę,powodującwieleuciążliwości.Dlategowielkiemiasta,dążącdo
przezwyciężaniaproblemówkomunikacyjnych,uruchamiałykolejnelinie
metra.Głównymizaletamimetra,wporównaniuzinnymiśrodkamitrans-
portumiejskiego,większapojemnośćizdolnośćprzewozowa,wyższa
prędkośćkomunikacyjnaiprzyjaznośćdlaśrodowiska.Liczbamiastposia-
dającychmetrozwiększyłasięz25w1960r.do90w1990r.Dodniadzisiej-
szegojesttonajkorzystniejszysposóbrozwiązywaniatrudnościkomunika-
cyjnychwmiastacholiczbieludnościponad1mln.Wadąwysokiekoszty
budowymetra4.
Waglomeracjachikonurbacjachmiejskich,wrealizacjiprzewozówze
strefypodmiejskiejimiastsatelitarnychdoobszarówcentralnych,rolęśrod-
katransportumiejskiegoprzyjęłanasiebiezwykłanaziemnakolej.Dobrze
rozwiniętasiećkoleimiejskichistniejewwielumiastachEuropy(Berlinie,
Wiedniu,Kopenhadze)iAmerykiPółnocnej5.
ProceskształtowaniasiętransportumiejskiegowPolsce,podobniejak
winnychkrajach,pozostawałwścisłymzwiązkuzprocesemurbanizacji.
DynamicznywzrostliczbyludnościmiastnatereniePolskidokonałsięwcią-
guXXwieku.
PierwsząliniętransportumiejskiegowPolsceuruchomionow1822r.
wWarszawiezplacuSaskiegoprzezBielanydoMłocin.Liniatabyłaobsłu-
giwanaprzezomnibusykonne6.
TramwajeelektrycznewgranicachwspółczesnejPolskipojawiłysięw1893
r.weWrocławiu,anastępniewElbląguiBielsku-Białej(1895r.)orazPozna-
3M.Ciesielski,J.Długosz,Z.Gługiewicz,O.Wyszomirski:Gospodarowaniewtrans-
porciemiejskim.WydawnictwoAkademiiEkonomicznejwPoznaniu,Poznań1994,s.12.
4J.Kaczmarczyk:Metronaświecie.nTransportMiejski”1995,nr4,s.25.
5S.Dziadek,op.cit.,s.78–79.
6O.Wyszomirski:Ekonomikakomunikacjimiejskiej.UniwersytetGdański,Gdańsk
1986,s.18.
18