Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Widzialnościkrajobrazu
1.1
Krajobraz:odobrazukrajudomediumkultury
Termin"krajobraz”należydookreśleńodośćoczywistymznaczeniu,częstoużywa-
nychnacodzień,jeślijednakzapytać,czymjestkrajobrazjakopojęciemogącesłużyć
konceptualizacjombadawczym,jegodefinicjaniejestjużtakczytelna.Najbardziej
upowszechnionysenstegosłowa,przekazywanyprzezwiedzępotoczną,zawiera
przedewszystkim,jakmożnasądzić,wymiarwizualny.Krajobraznajczęściejkojarzy
sięz"obrazem”jakiegośfragmentuświata,któryzostałuchwyconybystrymokiem
zewzględunaswójosobliwykształtlubwyróżniającąsiękonfiguracjęelementów.
Wizerunkiukazującehoryzontmajestatycznychgór,szpaleryjesiennychdrzew,
bezkresnemorze-totylkonajbardziejoczywisteprzykładytychpredyspozycjido
podglądaniaświataizatrzymywaniagowobrębieramy.Jakoprzejawludzkiego
artyzmumogąonekojarzyćsięzinspirowaniemwyobraźniistymulowaniemprzeżyć
duchowych,alejakotakiełatwoteżulegajątrywializacji,codoskonaleuwidaczniają
przygodyniemieckiegosłowaLandschaft,przetransponowanegonapolskigrunt
zzabarwieniempejoratywnym.Jednaktenkierunekmyśleniaokrajobrazie-
waspekciejegowalorówestetycznych-niewyczerpujebynajmniejzłożoności
bogactwasemantycznego,coprzekonującowykazałaBeataFrydryczak,dokonując
wnikliwegorozpoznaniaproblematykikrajobrazowejnagruncieestetyki1.Krajobraz
jestpojęciemniejasnymiambiwalentnym,niełatwopoddajesiękategoryzacji.Jego
rozumieniezależyodprzyjętychwstępnychsupozycji,dlategoinaczejpostrzegago
artysta,inaczejturystaczyemigrant,podobniejakzgołaczymśinnymjestondlahi-
storykasztuki,geografalubantropologakultury.Wszelkiedefinicjepojęćzazwyczaj
Rozdział1.Widzialnościkrajobrazu
rozpoczynaanalizaetymologiczna.Nieinaczejjestwprzypadkukrajobrazu,którego
znaczeniabadaczeróżnychspecjalnościtropiąwjęzykacheuropejskich.Wartona
początekprzyjrzećsięniektórymspośródciekawszychwywodów.Oilewjęzykupol-
1BuFRYDRYcZAk:Krajobraz.Odestetyki„thepicturesque”dodoświadczeniatopograficzne-
go.Poznań,WydawnictwoPoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,2013.
17
