Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wzajemniepowiązanychiprzebiegającychwtymsamymczasie,co
niewystępujewtragedii,ograniczonejprzezscenęiliczbęaktorów.
Taprzewagaepopeijestpozorna:poprzezkoncentracjęwydarzeń
wjednolitejakcjitragediasilniejdziałanawidza;przyczyniająsiędo
tegorównieżbogatsze,aniżeliwepopei,środkinaśladowania,przede
wszystkimwystawasceniczna.
Zewzględunasposóbnaśladowaniatragediazbliżasiędokome-
dii.Arystotelespisze,żenazwaHdramat”pochodzioddziałania:
tragedianaśladujeakcjęprzypomocyosóbdziałających(drontas).
Centrumutworujestfabuła,czyliHukładzdarzeń”alboHnaśladowcze
przedstawienieczynności”.Fabulepodporządkowanesącharaktery:
tragediawzruszaniedlatego,żeudatnienaśladujepostaci,ale
dlatego,żewfabuleprzedstawiazmianyichlosu(perypetie)irozpo-
znania(anagnoryzmy).Sztukatragediopisarzapolegałabynabudowie
fabułyoodpowiedniejwielkościiporządku.Zasadomtakiejbudowy
poświęconajestwiększaczęśćPoetyki.
Znamienne,żeporównującepopejęitragedię,Arystotelesnie
poruszakwestiibardziejlubmniejwiernegonaśladowania.Tragedia,
jakkażdasztuka,naśladuje;miarąjejwartościniejestjednakstopień
zbliżeniadoświata,tylkodziałanienawidza.Dlategowartopowtórzyć
zaElderemOlsonem,współczesnymkontynuatoremPoetyki,że
Arystotelesowskimodelpoezjimacharakterpragmatyczny
8
.Ważne
jestrównieżto,żeArystoteles,przekonanyooddziaływaniuliteratury
nauczucia,samtraktujejąnieemocjonalnie.Podporządkowujeją
greckiemuujęciusztukijakodziałaniaopartegonaznajomościreguł
(techne).HPięknobowiempolegana(odpowiedniej)wielkościipo-
rządku”
9
.
Największewalorypragmatycznematragedia.Związekzuczu-
ciamijestpodkreślonywjejdefinicji.Katharsis(oczyszczenie)stanowi
8
Por.:HJego[Arystotelesa—Z.M.]cechąnajbardziejwyróżniającąjakokrytyka
wydajesięto,żebudujeswąpoetykęnaemocjonalnychskutkachwłaściwychróżnym
gatunkomsztukiinastępniewnioskujenatejpodstawie,jakmusząbyćskonstruowane
dzieła,byskutkitakieosiągnąć”,E.Olson,Zarysteoriipoezji,przeł.M.Kaniowa,w:
Współczesnateoriabadańliterackichzagranicą,red.H.Markiewicz,t.I,Kraków1970,
s.310.
9
Poetyka,s.52.Wcześniejjednakfilozofnapisał:HTwórczośćpoetyckajestzarówno
sprawątalentu,jakszału”(s.23).WwersjiT.SinkifragmenttenbrzmiHPoezjajest
raczejsprawąprzyrodzonychzdolnościniższału”.Trzypoetykiklasyczne,Arystoteles
-Horacy-Psudo-Longinos,przeł.T.Sinko,Wrocław1951,s.36.
35
