Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ofunkcje,jakienaśladującasztukamożespełniaćwobecjednostki
ispołeczeństwa.Podrugie—chodzioszeregkwestiiszczegółowych,
dotyczącychfilozofiijęzyka,stosunkumowyipisma,trybówopowia-
dania,genologii,konstrukcjidialoguiimplikacjipoznawczychdys-
kursów:poetyckiegoifilozoficznego.Bezuwzględnieniatychszcze-
gółowych,chociażtakważnychdlapoetykizagadnień,niedałobysię
odtworzyćogólnegoprojektuPlatońskiejfilozofiiliteratury.
Zanimpodejmiemytozadanie,należyzwrócićuwagęnater-
minologię.AniPlaton,aniArystotelesnieposługiwalisięsłowem
Hliteratura”.Termintenpojawiłsięwnowożytnościdośćpóźno,
asensdzisiejszy(fikcjaplusHuporządkowanienaddane”)uzyskał
dopierowdrugiejpołowieXIXwieku.Wystarczywspomnieć,że
jeszczeHegelpisałtylkooHpoezji”.
Starożytnifilozofowieteżmówiliopoezji.Pojęcietoodnosiłosię
domowywzniosłej,wiązanej,dysponującejszczególnymiśrodkami
wyrazu(harmonia,rytm,tropysemantyczne),nastawionejnarecyta-
cję,aprzedewszystkimprzedstawiającej.Takrozumianąpoezję
Platonprzeciwstawiałprozie;mówiłnaprzykładosofistach,którzy
HproząspisująpochwałyHeraklesaiinnych”
2
.Teoriąprozymiała
zajmowaćsięretoryka.WłasnychdziełtwórcaPaństwanigdynie
nazwałHpoezją”;swojeideeprzekazałwłaśnieprozą,wzapisanych
dialogach.Byćmożedlatego,żewymagającodpoezjiprzedstawienia
tego,cojestpozaniąsamą,niebardzoowemupoetyckiemuprzed-
stawieniuufał.Wypadawięczająćsięsłynnąantycznąmimesis.
Koncepcjataopierasięnazmysłowychaspektachnaśladowanego
inaśladującegoprzedmiotu;gwarancjąudanegonaśladowaniajest
ichpodobieństwo.Wizualneograniczeniarzutowałynapóźniejszą
Hmimetologię”.PozasłynnąformułąHoracegoutpicturapoesis,
wbadaniachnadstosunkiemsztukidorzeczywistościdominowały
terminy:obraz,odtworzenie,odzwierciedlenie.Terminologiatasto-
sowanabyłarównieżdosztukisłowa,któraoperujeznakamiarbitral-
nymi,copowoduje,żeHobraz”poetyckimaniewielewspólnego
zopartymnapodobieństwiewizerunkiemmalarskim.Platonzdawał
sobieztegosprawę;konwencjonalnośćmowystałasięobiektemjego
dociekańwdialoguKratylos.
Możliwościpoznawczepoezjisąpodejrzane.WXksiędzePaństwa
2
Platon,Uczta,przeł.W.Witwicki,Warszawa1982,s.59.
22
