Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Stanbadań
1.1.Krytycznaanalizadyskursu
1.1.1.Tekstadyskurs
Opisliteraturydotyczącejkrytycznejanalizydyskursuwypadarozpocząć
odprzedstawieniawybranychpracwyjaśniającychróżnicemiędzytekstem
adyskursem,gdyżprawiedokońcaXXwiekuobatepojęciabywałyprzez
niektórychbadaczystosowanewymiennie.
Rozważaniadotyczącetekstusięgająstarożytnejretoryki.Jużgłówne
założeniasztukioratorskiej(inventio,dispositio,elocutio,memoratio)sta-
nowiłypodwalinydyskursuperswazyjnego(por.Duszak1998,s.22-23;
deBeaugrande,Dressler1990,s.33).Znaczącywpływnarozwójjęzyko-
znawstwatekstowegomiałjednakeuropejskistrukturalizm,szczególnie
lata60.XXwieku,wktórychpowstałowielepracdotyczącychgramatyk
tekstubędącychrozwinięciemistniejącychgramatykzdania1.Badania
nadgramatykątekstu,międzyinnymiprzeprowadzoneprzezJanosaPe-
töfiegoiTeunavanDijka,wskazałyjednaknaznacząceróżnicemiędzy
wspomnianymigramatykami,czegodowodemjestwydanaw1972roku
książkaTeunavanDijka,zatytułowanaSomeAspectsofTextsGrammars
(1972),wktórejautoranalizujetekstyliterackieipoetyckie.Wynikiem
wspomnianychbadańnbyłopodważenietwierdzenia,żezjawiskatekstowe
możnatłumaczyć,uzupełniającistniejąceregułygramatycznenapoziomie
zdania”(Duszak1998,s.30).Rozwijającasięwlatach80.ubiegłegowieku
lingwistykatekstualna(jakoalternatywadogramatykitekstu)zakładająca,
njęzykoznawstwotekstowe(ł)oznaczaraczejkażdąpracęjęzykoznaw-
czą,którejpodstawowymprzedmiotembadańjesttekst”(deBeaugrande,
1
Dokładneźródłastrukturalistycznemająceudziałwrozwojulingwistykitekstupo-
dajeAnnaDuszak(1998,s.24-27).
13