Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Słowowstępne
(lubmożebyć)dlaodbiorcy,pozostaniekwestiąotwartą,konkretyzującą
sięprzezkolejneodczytania.Wszakutrwalony,zapisanyiczytanytekst—
przypominaUmbertoEco—„samtworzyswojeznaczenia”4iżyjewłasnym
życiem,niejednokrotnietakróżnymodwyobrażeńiintencjipiszącego,
atakżeustaleńwstępuczysamegotekstu(anawetwbrewim),że—para-
frazującHansaGeorgaGadamera—uzasadnionaczęstokroćzdajesięteza,
iżczytającywskrajnychprzypadkachnietylkoczytainaczej,leczczytaco
innego.
MimotozaryzykujęprzedCzytelnikiemstwierdzenie,pomijającróż-
norodnośćewentualnychkonkretyzacji,żeznajdziewtejksiążceinny
obrazdoświadczeniasztukiniżten,który,utrwalonytradycja-
miestetykiformalistycznejczymodernistycznej,ucieleśniałobiektywistycz-
no-esencjalistycznepojmowaniesztuki,azarazem„mitdziełasamegowso-
bie”,kompletnego,autonomicznegoiautotelicznego.Innyrównieżod
zdroworozsądkowychi„najbardziejrozpowszechnionych”5wobiegowej
opiniiprzeświadczeńnatematsztukiijejmanifestacji.Innyzwielupowo-
dów.Najpierwdlatego,żereorganizujezwyczajowerelacjepomiędzyprzed-
miotemartystycznymainterpretacją,rezygnujączzałożeniasamoistności
obiektuizwyjaśniająco-rekonstruującejkonotacjiinterpretacji.Aletakże
zpowodu,żeideęautonomicznościisamoreferencyjnościdziełazastępuje
semioprzestrzeniąpowiązańirelacji,wstrukturzektórych„artystyczność”
okazujesięnegocjowanaikonstruowana,anieostatecznieokreślonaiusta-
lona.Wefekcie,odrzucateżideęzamkniętościisamowystarczalności
wytworu,„relokującznaczenie”zobiektunakontekstiinterpretację.Pro-
ponowanetutajdoświadczenieodmawiarównieższtucemożliwościdefi-
niowaniasiebiejedynieprzezwłasności,cechyczyrodzajformalnego
ukształtowania,conieoznaczajednakdewaluacji„aury”iformalnejstruk-
turydzieła.Wreszciegłosiwspółokreślającątożsamośćobiektuartystyczne-
goaktywność„protokołówteoretycznych”,awsamejinterpretacji—pod-
kreślmy—uznajeniezbywalną,immanentnączęśćrzeczywistościdzieła
sztuki,niezależnieodcharakteruprzedsięwzięcia,kształtulubbrakufor-
malnegoustrukturowania.
Przyczynodmiennościproponowanegotutajdoświadczeniasztukinale-
żyzatemszukaćwreorientacjidyskursu,któryzamiastnaprzedmiociear-
tystycznym,aściślejjegosubstancjalnejiformalnejstronie,koncentrujesię
4U.Eco:DopiskinamarginesieImieniaróży.W:Idem:Imięróży.Przeł.A.Szyma-
nowski.Warszawa1991,s.595.
5Myślętutajoprzywołanejiomówionejszerzejwpracy,aprzypomnianejprzezRy-
szardaNycza,dominującejidoniedawnaniekwestionowanejcharakterystycedziełasztuki.
Por.R.Nycz:Kulturowanatura,słabyprofesjonalizm.Kilkauwagoprzedmiociepoznanialite-
rackiegoistatusiedyskursuliteraturoznawczego.W:Kulturowateorialiteratury.Głównepojęcia
iproblemy.Red.M.P.Markowski,R.Nycz.Kraków2006.
