Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamętiharmonia.ProfesorAleksanderTyszyński
13
młodychpozytywistów,leczsławnegoniegdyśautoraAmerykankiwPolsce,który
–Dpowołanyzustroniawiejskiego,gdzielatkilkaprzemieszkiwał”–otworzył
7
swójkurs1października1866rokuPrelekcjąwstępną;postawićpytanieoudział
wątków(post)romantycznychwformacjimłodegopokoleniapozytywistów,ale
teowpływpozytywistycznegokontekstunainterpretacjępóźnoromantycznej
koncepcjiliteratury–poszukaćmiędzynimizerwanychogniw.
AleksanderTyszyńskiwroku1866cieszyłsięjeszczeswoją–zczasemco-
razbardziejzapoznawaną–sławą.LeonRogalskiprzypominałw1871rokuje-
goniegdysiejszezasługi(Amerykankę,Morenę,Rozbioryikrytyki),twierdząc,e
krytykDbudziłwieleyciaiwielenaliteraturęwpływuwywierał”,aledodawał,
8
ewpływtenobejmowałlata1838–1855.DBibliotekaWarszawska”,donosząc
w1866rokuosukcesiefrekwencyjnymPrelekcjiwstępnej,uhonorowałaswojego
załoyciela,redaktoraiczynnegoautora:DCałaobszernasalabyłapełnasłucha-
czy,azgromadzenietoopróczuczącejsięmłodziskładaliwznacznejczęści
przyjacieleikoledzyprofesorawzawodzieliterackim”.CowniósłDprzeytek”
9
–powróćmydookreśleniaPotockiego–dotejauli?
Filozofialiteraturymiędzydawnymianowymilaty
Wizjahistoriiliteraturypolskiej,przedstawionawPrelekcjiwstępnej,wynika-
łazwieloletniegonamysłuistudiówTyszyńskiego.Swójpierwszywykładotwie-
rałpojemnądefinicjąliteraturyojczystej(Djedniprzeztobrzmienie«literatura»
rozumiejątowszystko,cotylkowyraanejestpismem;innitetylkopisma,
wktórychodbijasięsilniejduchpiszącego”),która–zgodniezwłaściwąprofe-
10
sorowiskłonnościądokompromisu–obejmowaławłaściwiecałepiśmiennictwo,
czyliwszystkoto,cozostałonapisane(wjęzykupolskimczyobcym,byledoty-
czyłosprawpolskich).Namawiałdotworzeniasolidnychpodstawhistoriilitera-
tury(chronologii,biografii,bibliografii),akończyłwezwaniemdoprzywracania
11
7
A.Tyszyński,Wizerunkipolskie.Zbiórszkicówliterackich,Warszawa1875,s.7[wstęp].
8
L.Rogalski,Historialiteraturypolskiej,t.2,Warszawa1871,s.585.
9
[b.a.],Wiadomościliterackie,DBibliotekaWarszawska”1866,t.4,s.318.
10
A.Tyszyński,Prelekcjawstępna,w:tego,Pismakrytyczne.Staraniemrodzinyogłoszone
drukiem,zportretemautoraipodobiznąjegopodpisu,t.2:Pismaodroku1866,zebrał,ułoyłiza-
rysembiograficzno-literackimpoprzedziłP.Chmielowski,Kraków–Petersburg1904,s.4.
11
Tame,s.8.Namarginesie:MarianPłacheckipiszeokrytyceTyszyńskiego(wpole-
micznymzestawieniuzMichałemGrabowskim)jakoDprzedproukrytykiakademickiej”
–por.M.Płachecki,Cezura1830.Polemikiwokółrolikrytyka(Brodziński,Ostrowski,Grabowski,
Tyszyński),w:Dyskursykrytycznoliterackie1764–1918.WokółSłownikapolskiejkrytykiliterac-
kiej(1),red.G.Borkowska,M.Rudkowska,Toruń2010,s.72.Racjaotyle,oileuznasię,e
