Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MagdalenaRudkowska
InstytutBadańLiterackichPAN
ORCID0000-0003-2857-1369
Zamętiharmonia.
ProfesorAleksanderTyszyński
DPrzeytek”wSzkoleGłównej
AntoniPotocki,dokonującwpoczątkachXXwiekupokoleniowejstraty-
fikacjiliteraturypolskiejrozwijającejsiępo1863roku,wyróniłobokpisarzy
debiutującychwtymokresieDprzeytkówzdawnychepok,tych,którzytreść
swojąwyraziliprzedokresemnaszajmującym”.Zauwamy,etakrozumiane
1
słowoDprzeytek”niesietajemnicęwynikającązniejasnościgramatycznej:czy
Dprzeytek”toten,któryczynnieprzeyłswójczas,czytylkobierniegoprze-
trwał,toznaczyudałomusięprzeyć?Czyjesttym,któryocalał(dziękiswoim
potencjom),czyzostałocalony(dziękinaprzykładprzychylnościlosu,zbiegom
okoliczności)?Taambiwalencjazaznaczysięrówniewprzedstawionejtupróbie
interpretacjiroli,jakąodegrałAleksanderTyszyńskiwkulturzepolskiejprze-
łomulatsześćdziesiątychisiedemdziesiątychXIXwieku.
WróćmydoksiąkiPotockiego.Wgrupietych,coprzeylidwienarodowe
klęski,opróczDpokoleniawspółczesnegoepigonomromantyzmu”(np.Walerian
Kalinka,KarolSzajnocha,AntoniMałecki,ZygmuntMiłkowski,KarolMiar-
ka,WłodzimierzSpasowicz,JanZachariasiewicz,ZygmuntKaczkowski,Karol
Estreicher,JulianKlaczko,WładysławNehring,JózefBliziński,CyprianNorwid,
KornelUjejski,FelicjanFaleński,LeonardSowiński)młodopolskikrytykwi-
działtakeDrówieśnikówpokoleniawielkichromantyków”,awśródnichAugusta
Bielowskiego,JózefaSupińskiego,LucjanaSiemieńskiego,JózefaIgnacegoKra-
szewskiegoiwłaśnieTyszyńskiego,którzy–jakpisałPotocki–Dbiorąjednak
bardzoczynnyudziałwyciutwórczym,niekiedydoschyłkuwiekupodlegając
nawetprzekształceniompodwpływemnowychpokoleń(Kraszewski)”.Ichrolę
2
1
A.Potocki,Polskaliteraturawspółczesna,cz.1:Kultzbiorowości1860–1890,Kraków1911,
s.336,podkreśl.–M.R.
2
Tame,podkreśl.–M.R.PrzyokazjiwzmiankioDprzeytkach”wartoprzypomniećlist
(dat.24października1879roku),wktórymKraszewskizwracasiędoTyszyńskiego,swojego
