Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
ZASADYFUNKCJONOWANIASYSTEMUZBRETTONWOODS…
Ustawaowspółpracygospodarczejz1948r.,wrazzktórązatwierdzonotakże
PlanMarshalla,miałapomóckrajomeuropejskimwrozbudowieichgospodarek
iprzywróceniuzdolnościeksportowych.Warunkiempomocybyłm.in.postęp
tychżepaństwwzakresieliberalizacjihandluipłatności.Stronaamerykańska
oczekiwała,żeEuropauzyskaniezależnośćgospodarcząw1952r.,kiedytopomoc
miałazostaćwygaszona.Większośćpaństweuropejskichprzewidywałajednak,że
niezdoławtakkrótkimczasieuzyskaćrównowagiwobrotachhandlowychzUSA.
Obawyteokazałysięprzesadzone,do1952r.krajeOEECodnotowałybowiem
podwojenieeksportu,wzrostimportuojednątrzeciąinadwyżkęnarachunku
obrotówbieżących.
NalatarealizacjiPlanuMarshallaprzypadłszybkiwzrostgospodarczypaństw
europejskich(por.rysunek1.3),któryutrzymywałsięwnastępnychlatach.Według
Eichengreena[1991]byłonwistotnymstopniuzasługąwłaśniePlanuMarshalla.
Pojegowdrożeniuudałosiębowiemtrwalepodnieśćstopywzrostugospodarczego
państwbeneficjentówpoprzezuruchomieniededykowanychkanałówinwestycji
orazwydatkówrządowych,aprzedewszystkimpoprzezpoprawęproduktywności
izaufaniainwestorów.PowojennysukcesdotyczyłwszczególnościNiemiec.Zda-
niemczęścibadaczypomocudzielonawramachPlanuMarshallaniebyłapodsta-
wowym-wsensieilościotrzymanychśrodków-źródłemniemieckiegosukcesu,
stanowiłanatomiastważnybodziecpodinnymiwzględami.Miałaistotneznacze-
niedlaskaliinwestycji,przełamywałabowiemobawywielupaństwiinwestorów
orazzapewniaławarunkisprzyjającenapływowizagranicznychkapitałów.Podob-
nierzeczsięmiałazinnymikrajami.PodstawoweznaczeniePlanuMarshalladla
Europydotyczyłostworzeniafundamentówwspółpracygospodarczej,wymiany
handlowejiotwartościnakonkurencję.Okolicznościtemiałyrównieżpośred-
niwpływnapowstaniew1950r.EuropejskiejUniiPłatniczej(EPU,European
PaymentsUnion)ipowołanejdożyciadwalatapóźniejEuropejskiejWspólnoty
WęglaiStali(EWWiS).
PlanMarshallaorazdewaluacjezlat1948-1949pozwoliłyostatecznie„zamie-
nić”państwomeuropejskimdeficytnarachunkuobrotówbieżącychnanadwyżkę,
cobyłoistotnymwarunkiempowrotudowymienialnościwalut.Gruntdlapostępów
wtymzakresiezbudowaławspomnianajużEPU,utworzona19września1950r.
przezkrajeOEEC.Powołanapoczątkowonadwalata,byłapotemjeszczekilkukrot-
nieodnawiana.Rozpoczęładziałalnośćzfunduszemwynoszącym350mlnUSD
przekazanymprzezrządUSA,ajejagentemoperacyjnymbyłBankRozrachunków
MiędzynarodowychwBazylei(BIS).EPUstanowiłarodzajizbyrozrachunkowej-
każdyjejczłonek(krajeOEEC)rozliczałswojąpozycjędebetowąlubkredytową
wobecpozostałychpaństwczłonkowskich.Dojednostekrozrachunkunależały
44
