Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
inicjatywyzostatnichlatzobszarutzw.krypowalut(np.bitcoin)zmierzajądo
przywróceniasztywnychgranicemisji.
Złotowfunkcjipieniądza,tj.miernikawartości,środkawymianyitezau-
ryzacji,pojawiłosięjużwstarożytności,przezbardzodługiokreskrążyłoono
jednakwobiegurównolegledoinnych,mniej(np.miedzi)lubbardziej(np.sre-
bra),szlachetnychmetali.Rozwójsystemówmonetarnychstopniowoewoluował
wstronębimetalizmu,tj.systemuopartegonazłocieisrebrze,takabywpewnym
momencieprzybraćpostaćsystemuopartegowyłącznienazłocie.Systemwaluty
złotej(goldstandard)zacząłkształtowaćsięjużwXVIIIw.wAnglii,gdziezostał
następnieusankcjonowanyirozwinąłsięwWielkiejBrytaniipowojnachnapole-
ońskich,stającsięzczasemjednymzwyrazówdominacjiimperiumbrytyjskiego
naświecie(tzw.PaxBritannica).WdrugiejpołowieXIXw.systemwalutyzłotej
zostałprzyjętyprzeznajwyżejrozwiniętekrajeepoki,coprzyczyniłosiędojego
umiędzynarodowienia,astałekursywalutowe(będącewynikiemzasadynieogra-
niczonejwymienialnościbanknotównazłotopostałejcenie)sprzyjałyrozwojowi
globalizacjinaprzełomieXIXiXXstulecia.Takimiędzynarodowysystemwalu-
towydziałałdoIwojnyświatowej.Wrazzjejwybuchemkrajezawiesiływymie-
nialnośćfunkcjonującychwobiegubanknotównarodowychnazłoto,likwidując
takżefunkcjonowaniesystemuwwymiarzemiędzynarodowym.
Wokresiemiędzywojennympróbowanoprzywrócićsystemwalutyzłotej,
przedewszystkimwłaśniewwymiarzemiędzynarodowym(wobieguwewnętrz-
nymwUSAnadal-do1933r.-krążyłyjednakzłotemonety).Systemten,nazwa-
nydewizowo-złotym(goldexchangestandard),zakładał,żepozaWielkąBrytanią
iUSAbankicentralnejakopokrycieswojejemisjigotówkowejmogływykorzysty-
waćzarównozłoto,jakidewizy-banknotyfuntoweidolaroweorazniektóreinne
walorypodlegającewymianienafuntalubdolara.Systemtenzałamałsięjednak
wlatach30.XXw.podwpływemwielkiegokryzysu.
PoIIwojnieświatowejpodjętokolejnąpróbęreaktywowania(wzmodyfikowanej
formie)systemumonetarnegoopartegonazłocie,któryfunkcjonowałbywwymia-
rzemiędzynarodowym.ByłnimwłaśniesystemzBrettonWoods,odzwierciedlają-
cynowyukładsiłwświeciezachodnim(tzw.PaxAmericana),wktórymwyłącznie
dolarpozostawałwymienialnynazłotopostałejcenie,awymianydolarównazłoto
wamerykańskimbankucentralnymmogłydokonywaćtylkowładzemonetarne
krajównależącychdosystemu.Takjakzaznaczyliśmy,tensystemdolarowo-zło-
tyistniałdopoczątkulat70.XXw.,choćdominującaroladolarawrozliczeniach
międzynarodowychiaktywachzagranicznychbankówcentralnych-stopniowo
malejącanaprzestrzenilat-utrzymałasiędochwiliobecnej.Niemożnateżzapo-
mnieć,żemimozlikwidowaniasamegosystemuzBrettonWoodsjegodwiegłówne
14
