Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Ocenasystemuoświatydanegokrajujesttrudnymzadaniemm.in.zewzględu
naspecyfikętegoobszarudziałalnościpaństwaikoniecznośćłączeniacelów
społecznychiekonomicznych.Jednymzgłównychobszarów,naktórymkoncen-
trująsięrozważaniajestniedobórśrodkówfinansowychizwiązaneztymkwestie
źródełfinansowania.
ZadaniazzakresuoświatyrealizowanewPolsceprzezjednostkisamorządu
terytorialnego,aprzekazywanieuprawnieńzeszczeblacentralnegowzakresie
zarządzaniaifinansowaniaszkółwręcesamorządówi(lub)samychszkółdoko-
nujesiępoprzezdecentralizacjęiurynkowienie.Decentralizacjatotakisposób
organizacjiaparatuwykonawczego,wktórymjednostkiterytorialnemająsamo-
dzielnośćustawową,aingerencjawjejzakresmożeodbywaćsięm.in.napod-
stawieustawyiwformachprzezniąprzewidzianych.Decentralizacjajestprzede
wszystkimwspieranaargumentamizwiązanymizodpowiedzialnościąpolityczną
idlategojednostkiterytorialnewstanienajlepiejrozpoznać,anastępniezaspo-
kajaćpotrzebyspołecznościlokalnej.Przyjmujesię,żebezpośredniaodpowie-
dzialnośćwładzsamorządowychwobecwspólnotylokalnejzapewniaorganizację
szkółzgodniezlokalnymipreferencjamiorazpotrzebamiiefektywnewydat-
kowaniepieniędzy.Niemniejjednaktrudnowyobrazićsobiesystemcałkowicie
zdecentralizowany,wktórymcałykosztoświatyzostałbyprzeniesionynalokal-
negopodatnika.Istniejądwazasadniczeograniczeniadlatakiegorozwiązania.
Popierwsze,zpunktuwidzeniacałegospołeczeństwakoniecznejestzapewnienie
wszystkimdzieciomwykształcenia,któremiałobypodstawowąwspólnąbazępro-
gramowąustalanąprzezrządcentralny.Stanowiskotakiezadecydowałoowpro-
wadzeniuzarównopowszechnegoobowiązkuszkolnego,jakiokreśleniaprzez
ministerstwaodpowiedzialnezapolitykęedukacyjnąstandardów,któremuszą
byćprzestrzegane.Podrugie,wprowadzenieiobowiązekprzestrzeganiawspo-
mnianychstandardów,zewzględunadużezróżnicowaniepotencjałufinansowego
jednosteksamorządowychrealizującychzadaniaoświatowe,oznaczałokoniecz-
nośćzaangażowaniasiępaństwawfinansowanielokalnychsystemówoświaty.
Podstawowezałożeniedotycząceurynkowieniaoświatyijegozwiązkuzjakością
jestodmienneiwiążesięprzedewszystkimzzaletamidyscyplinywynikającej
zkonkurencji.
UkształtowanawPolscewprocesachdecentralizacyjnychstrukturadochodów
jednosteksamorządowychjestwykładniąsposobufinansowaniarealizowanych
przeztepodmiotyzadańoświatowych.Złożonycharakterźródełfinansowania
tychzadań(częśćoświatowasubwencjiogólnej,dotacjacelowaorazwwielu
przypadkachdochodywłasne)zmuszadorefleksjinadkształtemdokonującejsię
decentralizacjiiwynikającymiznichskutkamifinansowymi.
Od1989r.zasadyfunkcjonowaniaifinansowaniaoświatywPolsce,podobnie
jakinneobszaryfunkcjonowaniapaństwa,przechodząprzeobrażeniabędące