Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
Zwracaonrównieżuwagęnaznacznyudziałwbudżetachdóbr,którychnatura
wydajesiębardziejprywatnaniżpublicznaiwłaśniewtakiejkategoriidóbr
umiejscawiaonoświatę.Poszukującprzyczyntakiegostanu,wskazujeróżnorakie
wyjaśnienia.Jakopierwszewymieniaosobistekorzyści,jakietedobraprzyno-
sząodbiorcom.Korzyścitesąkonkurencyjnewstosunkudokonsumpcjiiniesą
dzielonezinnymi,aponadtodobratetworząpewneokolicznościzewnętrzne,
któresąpomijaneprzezindywidualnychbeneficjentów.Wjegoocenie:„dostar-
czaniecelemzaspokojeniaprywatnegopopytumożeniebyćoptymalne,toteż
uzupełnieniezeźródełpublicznychmożeokazaćsiępotrzebne.Takiezapotrze-
bowaniemożnazatemzaspokoićpoprzezsubsydiowaniezakupówprywatnych
lubdostarczaniezeźródełpublicznych”34.Drugiewyjaśnieniewynikazfaktu,że
dostarczaniewnaturzemożebyćkoniecznedlazaspokojeniapotrzebdziecilub
ludnościwśrodowiskach,wktórychrodzicelubopiekunowieniemogązaspokoić
potrzebzbrakuśrodków.Kolejnaprzyczynawynikazchęcizapewnieniadóbr
podstawowych,któresątrudnodostępnelubtychdóbr,którecharakteryzująsię
niskąelastycznościąpodaży.Publicznedostarczaniedóbrprywatnychmożebyć
takżeodzwierciedleniempostawtychgrupspołecznych,któresprawiedliwość
dystrybucyjnąrozumiejąjakobezwzględnąrównośćlub„selektywnyegalita-
ryzm”.Dostępnośćdóbrnaminimalnympoziomiekonsumpcjiniejestujmo-
wanawkategoriachdochodujakocałości,leczjakoograniczonadostępnośćdo
podstawowychartykułówkonsumpcji.Niezależnieodprzyjętegouzasadnienia
publicznegodostarczaniadóbrprywatnychniemożnapomijaćtowarzyszącemu
tejsprawieproblemuskuteczności.Oiledostarczaniepewnychdóbrwnaturze
(np.ubrania,żywność)możnałatwoprzestawićnainnedobra,otylewprzypadku
oświatyzaangażowaniepaństwamabardziejtrwałycharakter.
Rozpatrującteoriędóbrpublicznych,R.A.Musgravedostrzegajeszcze
potrzebęokreśleniasposobudostarczaniadóbrpublicznych.Wwypadkutzw.
czystychdóbrpublicznychdostarczanietakiejestkonieczne,ponieważkonsump-
cjaniejestrywalizującainiezachodziwyłączenie,natomiastprzy„dobrach
klubowych”dużaliczbazainteresowanychwprowadzarywalizacjęwkonsumpcji,
amożliwośćwykluczeniadajeszansęobciążeniauczestników.Dobramieszane
pojawiająsięwsytuacji,gdywyżejwymienionecechywystępująwróżnym
stopniupołączenia.Dobraczystopubliczneróżniąsięmiędzysobązakresem
korzyści,auczestnictwowdobrachklubowychwymagawspólnejlokalizacji.
Abydostarczaniedóbrpublicznychbyłoskuteczne,musibyćokreśloneiopłacane
przeztych,którzyznichkorzystają.Wzwiązkuztymdobraiusługiprzynoszące
korzyściwszystkimpowinnybyćdostarczaneiopłacanecentralnie,natomiastte
ozasięgulokalnympowinnybyćdostarczanelokalnie.Jednakbiorącpoduwagę
34Ibidem7s.60.
