Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
flPieśniekstatycznejrozpaczy”.CzesławMiłoszikontrkultura
Przeciwrewolucji
25
PodstawowygestCzesławaMiłoszapoleganaodrzuceniuideologii
kontrkulturowej,szczególniewjejwydaniuskrajnymorazjakono-
wejwersjimarksizmu,obecnegoprzecieżtakżewśródwpływowej
lewicowejelity.Znamienne,żeWidzenia…kończąsięomówieniem
poglądówflkolegizUniwersytetuKalifornijskiego”.Krytykapoglą-
dówHerbertaMarcusego,októrymtumowa,niepowinnadziwić.
WynikaonazdoświadczeniaintelektualistyzEuropyWschodniej-
Miłoszraczejpotwierdzaturegułę,niżstanowiodniejwyjątek,
nawetjeślibywziąćpoduwagęzłożonośćjegopowiązańzkulturą
współczesną.Diagnoza,którąstawia,jestbardzozbliżonadotej,
którąkilkalatpóźniejwtrzecimtomieGłównychnurtówmarksizmu
zapisałLeszekKołakowski,wytykającautorowiCzłowiekajednowy-
miarowegowtórnośćpoglądównaskutkiflwspółczesnejtechnologii
orazzubożeniaduchowego”.Cytujędłuższyfragment:
ProgramMarcusego[ł]:zniszczenieinstytucjidemokratycznychitoleran-
cjiwimiętotalitarnegomitu,poddanienaukiitechniki[ł]mglistejintuicji
flesencji”,którątointuicjęposiadająflozofowie,wrogowiepozytywizmu
iempiryzmu.WżadnyminnymchybawypadkuMarksowskaalternatywa
flsocjalizmalbobarbarzyństwo”niezostała,wimieniutegożMarksa,zastą-
pionatakwyraźnieideą:socjalizm,czylibarbarzyństwo.Niemateżchyba
wnaszychczasachflozofa,októrymzrównąpewnością,jakwprzypadku
Marcusego,dałobysiępowiedzieć,żejestideologiemobskurantyzmu5.
MiłoszoMarcusemmówiwsposóbbardziejzniuansowany,do-
ceniajegorewolucyjnyzapał,ajednocześnieostentacyjniesięwobec
niegodystansuje.Frontalnyatakprzypuszczanatomiastnanajbar-
dziejbojowychrebeliantów.IKołakowski,iMiłoszdostrzegalitu
propozycjętotalitarnejutopii.Najistotniejszejestjednakwskazanie
nanegatywnośćkontrkulturowejpropozycjipolitycznejczyflozo-
fcznejwogóle.DlaautoraGdziewschodzisłońceikędyzapadabyłto
5L.Kołakowski,Głównenurtymarksizmu.CzęśćIII.Rozkład,Poznań2000,
s.491-492.
