Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE:WPOSZUKIWANIUNAJLEPSZEGOSYSTEMUWYBORCZEGODLAPOLSKI
progresywnościproporcjonalności(wtymdołączeniudodatkowychmechanizmów
jąwzmacniającychwpostaciprogówwyborczych).Polskisystemwyborczywy-
wodzisięzpoczątkulatdziewięćdziesiątych,byłprzykrawanynamiarę,zjednej
strony,problemówpolitycznychtamtegoczasu,stanurozwojusystemupartyjne-
go,świadomościioczekiwańwyborców,zdrugiejzaśnamiaręniewielkiegowtedy
jeszczepoziomudoświadczenia(anawetwiedzy)politykówiekspertów.Potrzy-
dziestulatachjesteśmyjużwzupełnieinnymmiejscu-ijużtouzasadniaprzy-
najmniejdokonaniegłębokiegoprzeglądustosowanych(wciąż)rozwiązań.Jeśli
ordynacjaz1993rokumiałabyćlekarstwemnaówczesnechorobypolskiejpoli-
tyki-rozdrobnionysystempartyjny,niezdolnydowyłonieniastabilnejwiększości
Sejm-to,niezależnieodtego,jakocenimytrafnośćdoboruterapii,czynapewno
musimywciążłykaćtetabletki?
Jednocześnie,trzydzieścilatdoświadczeńzpolskimsystememwyborczym
pozwoliłonamdobrzepoznaćjegowady.PiszeonichwswoimartykuleJacek
Raciborski,pisalitakżeiinni;przywołamtuzwłaszczaksiążkęwspółautorablo-
ku,JarosławaFlisaZłudzeniawyboru(2014).Głównąwadąsystemuzpółotwartą
listąjestgenerowanieprzezniegodwóch,pozorniesprzecznychzesobą,awobu
przypadkachzdecydowanieniekorzystnychdlafunkcjonowaniapartiipolitycz-
nychefektów:zjednejstronynadmiernejwładzycentralpartyjnych,decydujących
okształcielistwyborczych,zdrugiej-destrukcyjnejdlapartiiwewnętrznejkonku-
rencjikandydatów,dlaktórychkolegazlistyjestgroźniejszym(iniejednokrotnie
bardziejbrutalniezwalczanym)wrogiem,niżkontrkandydacizinnychpartii.Roz-
wiązaniemtegodrugiegoproblemumogłobybyćzastąpienielistypółotwartejlistą
zamkniętą,alejedyniepogłębiłobytoproblempierwszy-ajednocześniebyłoby
zmianąkompletnieniedozaakceptowaniaprzezwiększośćobywateli.Poszukiwa-
niealternatywdlaobecnegosystemumusiuwzględniaćtakcelereformy(usunię-
cieobecnychwad),jakioczekiwaniaiprzyzwyczajeniapolitykówiwyborców(co
wpolskichwarunkachoznacza,żewyborymuszązachowaćistotnyelementgło-
sowaniapersonalnego).TakwięczarównosystemproponowanywartykuleJacka
Raciborskiego,jakiomawianywmoimtekściesystemSTVoferująwyborcom(ale
takżepartiompolitycznym)rozwiązania,którełącząwsobiezachowaniewzględ-
nie(STV)lubściśle(spersonalizowanysystemproporcjonalny)proporcjonalne-
gopodziałumandatówzelementemgłosowaniawiększościowego,ocharakterze
personalnym,wktórymodosobistejzdolnościkandydatadoprzyciągnięciado
siebiewyborcówzależećbędziesukceszarównojego,jakijegopartii-ibędzieto
realizowanewsposóbbezpiecznydlaintegralnościpartii.
Niełudźmysię-okształciesystemuwyborczegoostateczniebędądecydowali
politycyiwdużejmierzebędąsięprzytymkierowalibieżącymiinteresamiikal-
kulacjąukierunkowanąnakrótkoterminowysukces.Poważnareformawyborcza
miałabyszansębyćpodjętajedyniewtedy,gdybyprzynajmniejniebyłasprzeczna
zinteresamiwiększości,którabyłabywstaniejąprzeforsować.Alebywogólebyła
11
STUDIASOCJOLOGICZNO-POLITYCZNE.SERIANOWA■NR2(15)/2021■ISSN0585-556X
