Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JACEKRACIBORSKI
żeordynacjawiększościowawwyborachdoSejmubyłabylepszaodstosowanej
od1991rokuordynacjiproporcjonalnej(m.in.Błasiak2014:29-54;KamińskiA.
2014:25-28;KamińskiM.2016).Należędozdecydowanychzwolennikówordy-
nacjiproporcjonalnychiwielokrotniewpublicznychdebatachtakiegostanowiska
broniłem3,alezarazemsądzę,żetawersjaordynacjiproporcjonalnej,którastoso-
wanajestwPolsceod2001roku,zniewielkimizmianami,negatywniewpływana
jakośćpolskiejdemokracji.
Jednąznajważniejszychwadpolskiejdemokracjijestniskajakośćpartiipo-
litycznych.Partiesąmałoliczne,mająwodzowskicharakter,niewytwarzająod-
powiedzialnychiwspartychnawiedzyeksperckiejprogramówrządzeniai-co
ważne-sąspołecznieniepopularne.Mamywręczdoczynieniazsilnymresen-
tymentemantypartyjnym(Gendźwiłł2013).JegonatężeniewPolscenależydo
najwyższychwEuropie,oboktakichpaństwjakGrecjaiPortugalia.Jednakże
mimopowszechnejniechęcipartieskuteczniestrukturalizujągłosywyborcze.
Alestantenniewynikazrozpowszechnieniaidentyfikacjipartyjnychwśródwy-
borców-przynajmniejwklasycznym,michigańskimrozumieniuparadygmatu
identyfikacjipartyjnej,leczpoprostuzinstytucjonalnychograniczeńwyboru
(Markowski,Cześnik,Kotnarowski2015:80-104).Wpraktycelistywystawiają
prawiewyłączniepartie.Pozatym,tezaoskutecznejstrukturalizacjipreferencji
wyborczychprzezpartieniejestoczywista,skorofrekwencjawyborczawwybo-
rachparlamentarnychnadaljestwPolsceniska,chociażtrzebaodnotowaćjej
znaczącywzrostwostatnichelekcjach.
Wodzowskicharakterpartiipoleganatym,żewładzaskoncentrowanajest
wrękuliderapartii,jegoszczególnapozycjamastatutowegwarancje,zarządypar-
tiitowłaściwiegremiadoradczedlalidera,bardzotrudnojestzmienićprzywódcę
partiibezgroźbyjejrozpadu.Władzalideranajpełniejmanifestujesięwcałkowitej
kontroliprocesuukładanialistwyborczychorazkontrolifinansówpartii,wtym
wydatkównakampanięwyborczą.Wpolskichwarunkach,wprzypadkugłównych
partiiwładzanominowaniakandydatównaposłów,którapozostajewrękachlide-
ra,oznaczawładzędesygnowaniaposłów.Odpowiadazatosilnyefektkolejności
polegającynatendencjiwyborcówdanejpartiidogłosowanianalideraokręgowej
listydanejpartii,ajeślinienalideratonakandydatównastępnychwkolejnościna
liście.Wyborcynierazniecokorygująkolejnośćpreferowanąprzezkierownictwo.
Wprzypadkuwyborówdosejmuwlatach2001-2011ok.20%mandatówprzyzna-
nodziękiskorygowaniupreferencjikierownictwpartiiprzezwyborców(Gendźwiłł,
Raciborski2014).Teninterwencyjnywpływwyborcówtylkowabsolutniewyjątko-
wychprzypadkachdotykałosóbześcisłejczołówkilistgłównychpartii.
3
WszczególnościwtrakciekonferencjiidebatyzorganizowanejprzezRuchObywatelski,,Jed-
nomandatoweOkręgiWyborcze”wdniu28września2013rokuwWarszawie(Raciborski2014);
takżewpublicystycenałamach,,Rzeczpospolitej”,artykułyprzedrukowanewzbiorzeRaciborski
2003.
STUDIASOCJOLOGICZNO-POLITYCZNE.SERIANOWA■NR2(15)/2021■ISSN0585-556X
