Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Partieisystemypartyjne
wjakisięnanieodpowiada1majednakszczególneznaczenie.Momentem
takimjestniewątpliwiechwilaobecna.Pytanietozyskujetymwiększądonio-
słośćwobliczutrwającegojużodkilkudziesięcioleciprocesupolitycznegojed-
noczeniasiękontynentu.JednośćEuropyopartajestdzisiajwznacznymstop-
niunawspólnychinstytucjachpolitycznychigospodarczych;instytucjetenie
mogłybyjednakpowstaćwtakimkształcie,wjakimznamyjeobecnie,gdyby
niepoprzedziłyichwspólnekulturowedziejeEuropejczyków.Kulturajestnaj-
głębszymnurtemludzkiegożyciazbiorowegoizarazemnajgłębszązasadąjed-
nościspołeczeństw.Dlategobudowawspólnegoeuropejskiegodomuniemoże
obyćsiębezrefleksjinadtym,cojestjegonajgłębszymfundamentem”2.Europa
toformacjakultury,którejnajistotniejszeczęściskładowewyznaczyłochrześ-
cijaństwo.Ujegoświatopoglądowychpodstawtkwidorobekfilozofiigreckiej,
myślSokratesa,PlatonaiArystotelesa.Całokształttegosposoburozumowania
dasięująćwprzeświadczeniu,iżludzkarzeczywistośćmacharakterduali-
styczny.Jestżyciespołeczne,polis,któregokształtwyrażająrealiastosunków
międzyludzkich,to,kimczłowiekjestwswojejpraktyceżycia.Ijestświatwar-
tościobiektywnych,transcendentnych.Istotaludzka,jednostka,możewswoim
postępowaniustosowaćsiędonich;możeteżzejśćzdrogiDobraiSprawiedli-
wości;jednaktadrogaistnieje.Istniejeonaniezależnieodludzkichdziałańina-
miętności.Uprogunowożytności,ajesttotukwestiakluczowa,ukształtował
sięwkulturzeStaregoKontynentuinnyparadygmat.Stworzyłgo1adokład-
niej:zrekonstruował,to,codefacto,jużistniało1Kartezjusz.nPodczasgdy
upieramsięprzypuszczać,żewszystkojestfałszywe,koniecznymjest,abym
ja,którytomyślę,byłczymś;ispostrzegłszy,iżtaprawda:myślę,więcjestem,
jesttakmocnaipewna,żewszystkienajskrajniejszeprzypuszczeniasceptyków
niezdolnesąjejobalić,osądziłem,iżmogęjąprzyjąćbezskrupułuzapierwszą
zasadęfilozofii,którejszukałem”3,piszeKartezjuszwRozprawieometodzie.
Człowiek,istotaludzka,nieposzukujetuwartościwtymsensie,iżpodejmuje
wysiłekichodkryciawświecietranscendentnym.Jednostkategoczasu,traktu-
jącsamąsiebiejakopunktwyjściawszystkiego,światwartościwspółkształtuje;
awłaściwie1stawiająccałąkwestięradykalnie1gotworzy.Itakpowstaną
podstawypolisnowożytności;iczasupost.
WujęciuVoegelinaujawnionywmyśliKartezjuszaparadygmattosymp-
tom,widomyznak,powstaniawchrześcijańskiejEuropieszczególnegosposobu
myślenia.TenkonceptzapoczątkowaławXIIIwiekumyślzakonnikawłoskiego
JoachimazFiore.Wspekulacjitegoautora,jakczytamywNowejnauceł,
nhistorialudzkościdzieliłasięnatrzyepokiodpowiadającetrzempostaciom
TrójcyŚwiętej.PierwsząbyłaepokaOjca,zaśznarodzinamiChrystusanastała
epokaSyna.AleepokaSynaniejestostatnia.Poniejnastąpiepokatrzecia1
2
R.BUTTIGLIONE,JiMERECKISDS:Europajakopojęciefilozoficzne.Lublin1996,s.27.
3
KARTEZJUSZ:Rozprawaometodzie.Przeł.T.Żeleńskl‑Boy.Warszawa1993,s.49.
