Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakbudowanopolskąpsychologięrozwojowąnaUniwersytecieJagiellońskim
wpowstrzymywaniusięodsądudefinitywnegoprzedzbadaniemracjidowydania
takiegosądu.WksiążcetejznalazłasiętakżewłasnakoncepcjainteligencjiSzumana,
którąporazpierwszyprzedstawiłw1931roku.Szumanwyróżniadwarodzajeinteli-
gencji:potencjalną,jakozdolnośćuczeniasięprzezinteligentnemyślenie,orazefek-
tywną,jakoumiejętnośćsprawnegoiskutecznegoposługiwaniasiędoświadczeniem
przyrozwiązywaniunowychproblemów.Takieujęcieinteligencjiprzywodzinamyśl
zaproponowaneniecopóźniejprzezR.B.Cattellarozróżnienienainteligencjępłynną,
jakozdolnośćdouczeniasię,iskrystalizowaną,zależnąoddoświadczenia.
Problememwiążącymsięzrozwojemintelektualnymdzieckajestrozwójjego
pytań,któryomówiłSzumanwpracyRozwójpytańdziecka(1939),opierającsięna
obszernymmaterialeempirycznym.Pytania,zdaniemProfesora,sąświadectwemno-
wejpostawydzieckawobecrzeczywistości:zadającróżnepytania,dzieckozmierzado
uzyskaniainformacjidrogąpośrednią.Szumanprzedstawiłklasyfikacjędziecięcych
pytań,atakżepodałwskazówkicodoudzielaniaodpowiedzinapytaniadzieci.
Wokresiemiędzywojennympowstałytakżeopracowaniazzakresusztukidziecka,
dotyczącerozwojutwórczościrysunkowej(Sztukadziecka,1927),kolorystyki(Rozwój
kolorystykiwsztucedziecka,1938–wspólniezK.Brzychczym).Napodstawieanalizy
rysunkówimalowanekdziecięcychSzumanustaliłkryteriaocenyrysunkówizapro-
ponowałetapyrozwojudziecięcegorysunku,wyróżniającokresbazgrot,idioplastyki
ifizjoplastyki.PracaSzumanaukazałasięrównocześniezestudiumfrancuskiegopsy-
chologaipedagogaG.H.LuquetaLedessinenfantin.Zastanawiazbieżnośćniektórych
wnioskówisformułowańobuautorów.StudiumSzumanabyłojednymzwieluinnych
opracowańdotyczącychekspresjiplastycznejdzieci,cowskazujenatojakbardzona-
ukoweposzukiwaniaautorabyłyzakorzenionewnurcieepoki.Wśródznaczącychna-
zwiskbadaczyrozwojuumiejętnościrysowania,takichjak:G.Kerschensteiner,Victor
Lowenfeld,G.H.Luquet,PhilippeWallon,AnneCambier,pozostajenazwiskopol-
skiegouczonego–StefanaSzumana.I.Wojnarstwierdza,żepracaSzumanaosztuce
dziecka„potwierdzaogólniejszetendencjeizainteresowaniabadawczemanifestowane
wtejdziedzinienacałymświecie”(1990,s.62).
WieleopracowańpoświęciłProfesorproblemomwychowania.Doznanychprac
zzakresupsychologiipedagogicznejnależyTalentpedagogiczny(1939).Szumanuwa-
żał,żekażdydobrypedagogjestwjakimśzakresieuzdolniony,arozmaitośćuzdol-
nieńpedagogicznychróżnychnauczycieliwszkolewpływadodatnionakształtowanie
umysłu,charakteruiwiedzywychowanków.
Jużtenzarysowyiwybiórczyprzeglądproblematyki,jakabyłaprzedmiotemroz-
ważańibadańProfesorazjegowspółpracownikami,pokazuje,jakważnedlapsycho-
logiirozwojowejproblemypodejmowanoijakienowatorskieznajdywałyrozwiązania.
Możnapowiedzieć,iżpsychologiarozwojowauprawianawKatedrzePsychologii
PedagogicznejnaUniwersytecieJagiellońskimwlatachdwudziestychitrzydziestych
XXwiekustałanawysokimpoziomieistanowiładobrąpodstawędojejkontynuowa-
niawlatachnastępnych.
IIwojnaświatowaspowodowałazahamowanietakdobrzezapowiadającychsię
działańnaukowychProfesora.AlenawetwczasiewojnySzumanniezaprzestałpracy
naukowej.Wówczaspowstałytakiedzieła,jak:Natura,osobowośćicharakterczłowieka
(opublikowanaporazpierwszyw1995roku),Poważneipogodnezagadnieniaafirmacji
życia(1947)orazOkunszcieiistociepoezjilirycznej(1945).
15
