Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziedzictwokulturowejakoczęśćosobowości…
15
jestzjawiskiemuniwersalnymopodobnymznaczeniuwewszystkichbadanych
kulturach,przyjednoczesnymposzukiwaniuspecyficznychkulturowocech,właś-
ciwościiwzorówosobowościowych.Psychologowiemiędzykulturowidefiniują
nspecyficznekulturowoosobowościlokalnejakokonstelacjecechosobowo-
ścispotykanewyłączniewdanejkulturze”8.
Najnowszykierunek,wypracowanypodwpływemantropologiikulturowej
ibadańmiędzykulturowych,badającyzwiązekmiędzykulturąiosobowością,
arozwijającysięwostatnichlatach,znanyjestjakopsychologiakulturowa.Bada-
czereprezentującytopodejścieuznająkulturęiosobowośćzaspójnysystem,anie
odrębnebyty.Wtymsystemieobaelementytworząsięwzajemnieipodtrzymują.
Kulturaiosobowośćstanowiukładdwóchwzajemniesiędeterminującychiniere-
dukowalnychelementów.Wpsychologiikulturowejprzedewszystkimdążysiędo
rozstrzygnięcia,czyokreślonepojęciaikategoriewdanejkulturzesązrozumiałe
ijaksąwniejużywane.Wodróżnieniuodpsychologówmiędzykulturowych
badaczereprezentującypsychologiękulturowąnieposzukująludzkichuniwersa-
liów,odrzucajązarazempogląd,żeuźródełuniwersalnychaspektówosobowości
ległymechanizmybiologiczneigenetyczne,twierdząnatomiast,iżosobowości
składającesięnaróżnekulturypowinnybyćcałkowicieodmienne,decyduje
otymbowiemwzajemneukonstytuowaniekulturyiosobowościwewszystkich
środowiskachkulturowych.Obapodejściausiłujesiępogodzićwnowatorskim
kierunku,zwanymkulturowąpsychologiącech9.
Wskazaneturóżnekierunkibadańnadzwiązkamimiędzykulturąiosobo-
wościądostarczyłyniezmierniedużejliczbyinformacjiopodobieństwachiróż-
nicachkulturowychwodniesieniudoosobowości.Wartojetuzasygnalizować
wcelupodkreśleniaichznaczeniadlapodjętejwtymtekścieproblematyki,
zwłaszczawkontekścieanalizowanejkulturyniemieckiejspołecznościlokalnej,
którejhistoriajestuwarunkowanazłożonymiróżnorodnympodwzględemkul-
turowymbiegiemjejdziejów,gdzieelementyuniwersalneilokalneprzenikająsię
nawzajem,stanowiącważnyfaktorkonstytuowaniasięosobowości.Ściślezwią-
zanyzpojęciemnkultura”terminndziedzictwokulturowe”stanowiwniniejszych
rozważaniachprzedmiotgłówny,stądpoświęconemuzostanieniecouwagi.
Pojęciendziedzictwokulturowe”niemadługiejtradycji,zwłaszczapoIIwoj-
nieświatowejwPolscerodziłowieleproblemówzwiązanychzideologią,która
ograniczyłapolebadańnaukowychgłówniewnaukachhumanistycznychispo-
8D.Matsumoto,L.Jung:Psychologiamiędzykulturowa.Tłum.A.Nowak.Gdańsk2007,
s.393.
9Tamże,s.394.Niemożnawtymmiejscuniewspomniećwskazanegoprzezpolskiegoetno-
loga,StanisławaPoniatowskiego,ścisłegopowiązaniakulturyispołeczeństwawniedokończonej
wprawdzie,alepodsumowującejówcześnierozwójantropologiiietnologiiorazopartejnasolidnych
podstawachfilozoficznychteoriifaktuetnologicznego.Opracowanaprzezniegoteorianiestraciła
podziśdzieńnaaktualności.S.Poniatowski:Faktyetnologiczneimetodyichbadań.nLud”1947,
T.37,s.28134.
