Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ktosięboiwielkiego,złegofolku?
23
(wspólnota,przyjaźń,kolektywnatwórczość).Wniektórychprzypadkachzew
folklorupozostawałwyłącznienakulturowympoziomie,ukierunkowanymna
wyzwoleniespołecznegodoświadczeniazeskorumpowanegowpływunowoczes-
negopaństwa25.Winnychprzypadkachruchynarodoweangażowałyfolklordo
próbod-tworzeniapaństwaispołeczeństwa,takabyżyciepolitycznepokrywało
sięzżyciemwspólnotowym.Wjeszczeinnychnatomiastfolklorstałsięnoś-
nikiemsocjalistycznychpróbzarażeniawszystkichspołecznościnowoczesnych
duchemsolidarności,partycypacjiiwspólnegokreatywnegoducha26.
Żadnaztychambitnychobietnicniemożebyćłatwospełniona.Możesięwy-
dawać,żepragnienieautentycznościjestswoistedlanowoczesnejświadomości,
alespołecznymechanizmalienacjiopierasięrównieżnanowoczesnymsystemie
społecznym(przynajmniejnarazie).Folklorpojawiłsiępozatymnapięciem,jako
sposóbnajegoprzepracowanie.Jeżelitrwajakoidea,mimożeciąglenieudaje
musiędoprowadzićdorozwiązaniategonapięcia,toświadczytoosile,jakąta
ideawsobiezawiera.Ideaautentycznegofolkloruprzypominaopragnieniuau-
tentycznegospołeczeństwa.Badanieżywotnego,autentycznegofolklorujestwięc
badaniemnieustannejjegorewitalizacji[autentication],epickiejsiecinarracyjnej
utkanejzudanychpróbożywieniafolkloruiprzekonania,żejeszczenieponiósł
oncałkowitejporażkiwpróbieuratowanianowoczesnegodoświadczeniaprzed
nowoczesnąalienacją.
Niektórewysiłkinarzeczzbudowaniaautentycznegospołeczeństwazakoń-
czyłysiębohatersko,stłamszoneprzezsiłyreakcji,finałinnychokazałsięhanieb-
ny,ajeszczeinnezakończyłysiętragicznieiobarczasięjeodpowiedzialnościąza
zbrodnieprzeciwkowspólnymideałom.Jeżelijednakdrogadopiekłajestwybru-
kowanadobrymiintencjami,nieznaczyto,żewszystkiedobreintencjeprowadzą
dopiekła.Współczesnystrachprzedfolklorembierzesięzezdumiewającego
pragnieniauniknięcianiebezpiecznychścieżek,takjaktobywałowprzeszłości,
któreniewiadomodokądprowadzą.Taniechęćdopodążaniaalternatywnymi
drogamijestjednakżesymptomatyczna.Zrewidowanietejniechęci-zobaczenie
jejjakouzasadnionejizrozumiałejwmomencie,kiedyludzieszukająwyjścia
pozato,coichotacza,ipróbujązmienićswojespołecznedoświadczenie,nieza-
leżnieodtego,czytazmianabyłabydobraczyzła-towłaśnieznaczyłobywziąć
ideęfolklorunapoważnie.
25
TobyłamniejwięcejantypolitycznapozycjaHerdera,którądobrzeopisałF.M.Barnard:
Introduction.W:J.G.HerderonSocialandPoliticalCulture.Red.Idem.Cambridge1969.
26
DobrzeudokumentowaneprzykładytakiegopodejściamożnaznaleźćwpracyJ.KresAnek:
Funkcialudovejhudbyvsocialistickejspolečnosti.W:Folklóraumeniedneška(kštudiufolklórizmu
wsučasnejkulture).Bratislava1990.
