Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MARKSIZM
granicstatusquo?Czywszystkiesektoryspołeczeństwa–szczególnie
wPolsce–sąwtakimsamymstopniubierneikonserwatywne?Czy
wobecnychwarunkachwszyscyludziemajątakiesameszansereali-
zacjiswoichplanówżyciowychinieróżniąsięjużwswoichsądach
natematkierunkówrozwojusytuacji?Czyniemajużnikogo,komu
bliższabyłabyorientacjaemancypacyjnaniżkonserwatywnerepro-
dukowaniestatusquo?Nawetbezodwoływaniasiędojakichkolwiek
analizibadańsocjologicznychtegotypusugestiewydająsięmocno
wątpliwe.Zanimjednakspróbujęodpowiedziećnatepytania,przy-
pomnijmy,jakiepodpowiedzipojawiałysięwprzeszłościwobszarze
naukirefleksjispołecznych.
MARKSIZM
GłoszonenaprzełomieXXiXXIwiekumodne–szczególniewkrę-
gachkonserwatystów–tezyolegitymizacjii„naturalnychpowiąza-
niach”marksizmuzpraktykamitotalitarnymizabardzoocierająsię
oideologięibieżącemodypolityczne,abytraktowaćjepoważnie.
PomimożejużnapoczątkulatdziewięćdziesiątychLeszekNowak
pisałnatematliberalnegodogmatumarksistowskichkorzenirealso-
cjalizmu,iżobciążanieMarksazbrodniamiradzieckiegoGułagujest
takimsamymnonsensemjakobarczanieChrystusazbrodniamiinstytu-
cjichrześcijańskichnaprzestrzeniwieków6,tojednaktakiegłosynale-
żałydomniejszości.Dominującestanowiskabyłyzupełnieodmienne.
„Liberałowie(…)ichrześcijanietakskwapliwieuwierzyli,żemark-
sizmbyłźródłemreal-soc-u,żepowiązaliupadeksystemuzupadkiem
jegoideologii;krokrówniemądry,jakwnioskowanieznieprawości
feudalizmu(którelegitymizowałochrześcijaństwo)czynieprawości
kapitalizmu(którelegitymizowałliberalizm)ofiaskuetykiChrystusa
czyfiaskudoktrynyprawczłowieka”7.Tawszechobecnawwarun-
6L.Nowak,„Lewica,prawica,teoriaspołeczna.Esejraczejideowyniżnaukowy”,
w:J.Brzeziński,L.Witkowski(red.),Edukacjawobeczmianyspołecznej,Wydawnictwo
„Edytor”,Poznań–Toruń1994,s.83.
7L.Nowak,„Marksizmversusliberalizm:pewienparadoks”,w:L.Nowak,P.Przy-
bysz(red.),Marksizm,liberalizm,próbywyjścia,Wydawnictwo„ZyskiS-ka”,Poznań
1997,s.7.
23
