Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RomanKuźniar
StolatistnieniaPolski-odchwiliodzyskanianiepodległościpoponad120-letniej
nieobecnościpaństwapolskiegonamapieEuropy-byłoczasemlicznych,dramatycz-
nychwydarzeń.ZachodziłygłówniewmiędzynarodowymotoczeniuPolskiistawiały
ponowniepodznakiemzapytanianasząniepodległość,granice,suwerenność,naro-
dowątożsamość.ZarazemlosPolski,lepiejniżwprzypadkuwieluinnychpaństw,
ilustrujeprzemianysytuacjimiędzynarodowej,napoziomiezarównoglobalnym,
jakiregionalnym.Wartoprzytympodkreślić,żeprzycałymtragizmiepolskiego
doświadczeniawmijającymstuleciuNiepodległejbyłytoostatecznieprzemianyna
lepsze.JeśliPolskaroku2018jestwnieporównanielepszejsytuacjiniżw1918,to
dlatego,żeporządekmiędzynarodowyjestdziśnieporównaniebardziejniżwtedy
przyjaznyludziominarodom.
nWielkawojna”ijejrezultatystałysięcezurąmiędzytym,coszkołarealistyczna
wnauceostosunkachmiędzynarodowychokreślanchaosem”czynanarchią”awej-
ściemwporządekmiędzynarodowyzgodnyzjegoontologicznymrozumieniem
1
.
Owoprzejścieniedokonałosięnjednorazowo”,zrokunarok,gdyżatawizmy,idee
iemocjeobecnewżyciuspołecznymiprzenoszonedożyciamiędzynarodowego,
atakżelicznenierozwiązaneproblemynadaldestabilizowałystosunkimiędzynarodowe.
DoprowadziłyoneszybkodoIIwojnyświatowej,jednakod1920roku,odutworzenia
LigiNarodów,zacząłsięprocesnukładania”państwdopowstającychodtejporynorm
iinstytucjisłużącychichistnieniuipomyślnościzamieszkującychjenarodów.Jak
topokażenastępnestolat,niebędzietoprocesłatwyanitymbardziejjednostajnie
monotoniczny.Polskabędzietegodramatyczniedoświadczać.Jednymzparadok-
sówtegorozwojuwydarzeń(przedIwojnąświatowąiponiej),nietylkozpolskiej
perspektywybyłoto,żeturbulentny,znaczonywojnamiiwielkimizagrożeniamidla
pokojuświatowegoprocestworzeniaporządkumiędzynarodowegobyłpoprzedzony
wEuropieokresemnstuletniegopokoju”.Byłonjednakmożliwyrównieżdlatego,że
mocarstwaufundowałygokosztemnarodówmniejszychisłabszych.
Bieghistoriipodzieliłstolatpolskiejniepodległościnatrzyfazyiwtychramach
zamierzampokazaćewolucjęjejmiędzynarodowychuwarunkowań.Sąonezasadni-
czoodsiebieodmienne,choćwystępująpomiędzynimielementyciągłości.Nacisk
zostanietupołożonynaróżnice,ponieważtoonebędąwyznaczaćzagrożeniaiszanse
nietylkodlaniepodległegobytuPolski,alerównieżdlaszansjejcywilizacyjnego
rozwojuiumacnianiatożsamości.Teróżnicesąpochodnąjeszczewiększychróżnic
występującychpomiędzyodnośnymifazamiewolucjiporządkueuropejskiegoczy
globalnego.Wspomnianetrzyfazyto:
-czasnacjonalizmówintańcamocarstw”,cozakończyłosięwybuchemIIwojny
światowej,
1
R.Kuźniar,Porządekmiędzynarodowywperspektywieontologicznej,w:S.Sulowski(red.),Nauki
opolityce2.0.Kontrowersjeikonfrontacje,Elipsa,Warszawa2018.
