Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
JANWŁODAREK
rozwijałzarównowaspekcieteoretycznym,jakiwpróbachjejoperacjona-
lizacjiwbadaniachempirycznych.Jegowłasneujęciesystemuwychowaw-
czegozawieraoryginalneujęciestrukturytegosystemuiuwikłanegowniej
procesuwychowawczego.
StrukturęsystemuwychowawczegoodnosiStanisławKowalskidotrzech
poziomówfunkcjonowaniaspołeczeństw:makro-,mezo-imikrostruktury.
Podstawowymelementemtegosystemujestwedługniegospołecznośćlokal-
najakoogniwopośredniczącemiędzymakro-imikrostrukturą.Społeczność
lokalnajakomezostrukturasystemuwychowawczegopośredniczymiędzy
wielkimistrukturami,takimiprzedewszystkim,jakpaństwoinaród,amałymi
strukturami,wktórychbezpośrednioaktualizująsięprocesywychowawcze:
rodzina,sąsiedztwo,szkoła,kościółitp.KoncepcjaKowalskiegozawieratak-
żetypologięwychowującychspołecznościlokalnychalboinaczejśrodowisk
wychowawczych,zróżnicowanychzewzględunawielkość,funkcję,siećgrup
społecznychiinstytucjiitp.wukładzietzw.kontinuumtegorodzajuzbiorowo-
ściterytorialnych-odmałejwsidowielkiegomiasta.Aktualizującesięwwa-
runkachkonkretnejspołecznościlokalnejprocesywychowawczeiichefekty
są,stwierdzaKowalski,funkcjąwpływów,jakimpodlegajednostkawspołecz-
nymuczestnictwiezinstytucjonalizowanymsystemiewychowania.
[...]wychowaniewspołecznymuczestnictwiejawisięjakopodstawowapłaszczyzna
społeczeństwawychowującego.Wychowaniejestwniejtakie,jakiejestspołeczeństwo
wswymcałościowymfunkcjonowaniu.Natejpodstawieopierasięjakośćfunkcjono-
waniaszerokopojętegozinstytucjonalizowanegosystemuwychowania,obejmujące-
gotakszkolnictworóżnychstopniitypów,jakteżcałokształtwspółdziałającychznim
instytucji.[...]Wszyscy,wramachswoistychukładów,grupczyinstytucji,wpełnio-
nychrolachifunkcjachdlasiebiezarównopodmiotem,jakiprzedmiotemwycho-
waniaalbodeprawacji:pełniącywładzęipodległejejmasy;kierownicylubprzełożeni
wzakładachpracyiwykonawcyzadań;doroślilubreprezentanciwładzyimłodzież
waktachopozycjilubbuntu;generacjeróżnychpoziomówuspołecznienia;rodzice
idzieci;rodzeństworóżnegowieku.13
Prowadzonewedługtejkoncepcjibadaniawlatach70.i80.ujawniały
ogromnezróżnicowaniewarunkówfunkcjonowaniasystemuwychowaw-
czegowposzczególnychtypachśrodowiskwychowawczychwPolsce,szcze-
gólnieniekorzystnychwśrodowiskachwiejskichikulturowozaniedbanych
dzielnicachwielkichmiast;rozbieżnościwpływów,jakimpodlegaływycho-
wywanejednostkiwspołecznymuczestnictwieiwzinstytucjonalizowanym
systemiewychowania;brakspójnościiwspółdziałaniagrupiinstytucjiwroz-
wiązywaniuproblemówwychowawczychnapoziomiespołecznościlokalnej.
13S.Kowalski,Środowiskolokalnewwychowawczymfunkcjonowaniuspołeczeństwa,flRocznik
Pedagogiczny”1984,t.9,s.134-135.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021