Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przed„Sierpniem”był„Lipiec”
19
charakterinteresemogólnospołecznym,szermującaargumentempoważ-
nychstratdlacałejgospodarkinarodowej.Pouczałbowiemnas,history-
ków,samKarolMarks,pisząc:
Podobniejakwżyciuprywatnymodróżniasięto,cojakiśczłowiekmniemaimówi
osobie,odtego,czymjesticorobiwrzeczywistości,taksamowwalkachhistorycz-
nychjeszczebardziejodróżniaćnależyfrazesyiurojeniapartyjodichrzeczywistej
istotyiichrzeczywistychinteresów,wyobrażenia,jakiemająosobie,odichrealnej
treści2.
Polskagierkowskacharakteryzowałasięszybkimnarastaniemostrych
przeciwieństwklasowychpomiędzycoraztobardziejzawężającymsię
aparatemwładzypartyjno-państwowejaresztąspołeczeństwa.Wykazu-
jącytendencjędostanowegozamykaniasięisamopowielaniaaparat,roz-
siewającywspołeczeństwieopiumideologiipaństwarobotnikówichło-
pów,faktyczniewyalienowałsięjużzeńoddawnaistałsięklasąsamą
wsobie,dysponującąidecydującąwyłącznieoużyciuśrodkówprodukcji,
przymusupolityczno-prawnegoiindoktrynacjizapomocątelewizji,radia
iprasy.Stylżyciatulansowanypozostajewjawnejsprzecznościzpogar-
szającymsiępołożeniemklasyrobotniczej.Rabunkowagospodarkasu-
rowcami,rosnącezadłużeniekrajuprzynietrafnościinieefektywnościza-
kupionychlicencjiizaniedbanierolnictwaprowadząnieuchronniekrajku
katastrofiegospodarczej.TuleżykluczdozrozumieniaźródełLipca.Wy-
starczyłdodatkowybodziec–podwyżkacen.Powstajepytanie,dlaczego
właśnieLublinbyłcentrumlipcowegoprotestu?Czybyłtozwykłyzbieg
okoliczności,przypadek?Aleprzecieżstrajkiwystąpiłykilkadniwcześ-
niejwpojedynczychzakładachwUrsusie,Sanoku,Tarnowie,Mielcu,dla-
czegowięctamniedoszłodoprotestunatakąskalę?Cośmusiałotubyć
szczególniesprzyjającegotakiemurozwojowiwydarzeń.Czybyłonimto,
żerobotnicymielituniższestawkiniżcizatrudnieniwtradycyjnychcen-
trachprzemysłowych,czybyłytoszczególniezłewarunkipracy,dłuższe
kolejkiwmieścieipomieszkania?Amożeodegrałaturolęstosunkowa
młodośćklasyrobotniczej,jejbraknegatywnychdoświadczeń?Beztego
balastułatwiejporwaćsięnarzeczypozornieniemożliwe.Trudnodziś
przesądzać,istniejepotrzebabadańszczegółowych.Możnanatomiastjuż
terazpokusićsięowskazanieznaczeniaLipca’80dlaprzeobrażeń,jakie
ponimnastąpiły.Orolimyśleniahistorycznegojużmówiłem.Drugim
istotnymelementembyłoobnażenierzeczywistegocharakteruwładzy,jej
biurokratyzacji,brakukompetencji,„przywiązaniadowłasnegostołka”
,
2K.Marks,Osiemnastybrumaire’aLudwikaBonaparte,[w:]K.Marks,F.Engels,Dzieła,
t.8,Warszawa1964,s.153.
