Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
WSTĘP
Naksiążkęskładająsięczterydzienniki,napisaneprzezdwóch
mężczyznidwiekobietyzokolicMińskaMazowieckiego.Dwa
dzienniki(BrandliiAdama)powstawałypopolsku,dwa(Chajci
iElego)–wjidysz(publikujemyjewtłumaczeniuMonikiPolit).
Wszyscyczworobylijużwówczasdorośli:BrandlaSiekierkaurodziła
sięwCisiuw1911r.,przedwojnąmiałamężaidwojedzieci;Eli
GoldsztejniChajaBursztynprzyszlinaświatwSiennicy(w1913
i1917r.),Elibyłsamotny,w1942r.Chajawyszłazamążzajego
brataJonisa.Najmłodszyzczwórkiautorów,AdamKamienny,urodził
sięwKałuszynie,w1921r.miałnarzeczonąPesęRóżę.Wszyscy
czworo–jakwieluinnychŻydówwczasachZagłady–poucieczce
zgettzaczęliwukryciuprowadzićdzienniki.Zamieszczaliwnichnie
tylkobieżącenotatki,leczopisalitakżeswojedotychczasowe
przeżycia,doświadczeniegettaiwysiedlenia–ażeznajdowalisię
wpromieniumniejwięcej20kmodsiebie,wMińsku,Siennicy
iKałuszynie,ichdrogisięprzecinały,wdziennikachpojawiająsię
więctesameosoby,miejscaiwydarzenia.
Czworoautorówzamieszczonychtudziennikównależydotego
samegopokolenia,łącząichtakżepochodzenieztejsamejokolicy,
wychowaniewreligijnychdomach,przywiązaniedotradycji.Sami
chodzilijużdopolskichszkół,angażowalisięwdziałalność
żydowskichorganizacjimłodzieżowych,byliświadominarastającego
wPolsceantysemityzmu,byćmożemyślelioemigracji.Mielijednak
licznerodzeństwo,rodzicówpotrzebującychpomocy,bylizwiązani
zeswoimmiasteczkiem,zżydowskimdziedzictwemikulturą.Należeli
domłodegopokoleniaŻydów,pierwszegowychowanego
wniepodległejPolsce,świadomegozarównoswojejżydowskości,jak
iswoichprawobywatelskich.Przekraczaliobyczajowośćsztetla,mieli
otwartegłowy,ambicjeimarzenia.
PowybuchuwojnyiwkroczeniuNiemcówBrandla,Chaja,Adam
iElipodzielililoswszystkichpolskichŻydów–prześladowania,
poniżenia,upokorzenia,następnieopaski,praceprzymusowe,wkońcu
getta.Dwierodzinywpożarachmiasteczekzainicjowanychprzez
Niemcówwewrześniu1939r.straciłydomy(Bursztynowie
wSiennicyiKamienniwKałuszynie),aleszczęściewnieszczęściu,
żeuniknęliprzesiedleń,pozostaniewswoichsztetlachumożliwiło
imbowiemkorzystaniezsiecirodzinnychispołecznych
