Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1�Krótkahistoriasmogu
WmieścieManchesterjużodXVIw.sądykonsekwentnieniepozwalałynautrud-
nianieżyciasąsiadom,naprzykładprzeznadmiernąemisjędymu,włącznieznaka-
zywaniemzamykaniaiprzenoszeniadziałalnościgospodarczychwinnemiejsca.
Niemożnabyłobronićsięargumentem,żeprawonatędziałalnośćzezwalaijestona
potrzebna.TwórcamaszynyparowejJamesWattzanotowałnaprzykład,że:
nPanuDrinkwaterwManchesterzagrożonozgóryprocesem,gdybywy-
twarzałjakikolwiekdym;onjednakzadbał,abytegonierobićiuniknął
wtensposóbkary”(BrimblecombeiMakra,2005).
W1800r.wManchesterzepowołanoKomisjędosprawNiedogodności.Komisja
uważała,wsposóbniejakowizjonerski,żekominypowinnynkonsumować”własny
dym.Niestetyniepodałaszczegółówtechnicznych,jaknależałotozrealizować.Od
1808r.kominybyłypodnadzoremKomisji,zinicjatywyktórejwładzepolicyjne
powoływałynInspektorówNiedogodności”.W1875r.wWielkiejBrytaniiwprowa-
dzonoPrawooZdrowiuPublicznym,wktórymzdefiniowanonniedogodność”izobo-
wiązanowładzelokalnedowyznaczeniakontrolerówsanitarnychuprawnionychdo
wchodzeniadonieruchomościiinspekcjonowaniaichorazdoegzekwowaniaprawa.
MożemyzauważyćkolejnepodobieństwomiędzyXIX-wiecznąWielkąBrytanią
aobecnąPolską.WwiktoriańskiejAngliidostrzeganoproblemdymu,alespołeczeń-
stwonafaliogromnegorozwojugospodarczegoidobrobytubyłoraczejzaniepoko-
jonemożliwościąobciążaniaprzemysłuregulacjamiograniczającymizanieczysz-
czenia.Zdrugiejstrony,budziłasięaktywnośćbardziejświadomejekologicznie
częścispołeczeństwa,któraniechciałagodzićsię,abydobrobytbyłjednoznaczny
zzadymieniem.WmieścieYorkzpowodumniejszejskaliprzemysłuproblemnie
byłtakdotkliwy,jakwManchesterze,alebrakowałoskutecznegoprawalokalnego.
W1850r.setkimieszkańcówYorkupodpisałypetycjędoburmistrzanWsprawie
kłopotuzdymem”.ProsiliwniejRadęMiastaonwłaściwynadzórikontrolęwtej
sprawie,taką,którawinnychmiastachokazałasięwystarczającadlarozwiązania
problemukłopotliwegodymu”(BrimblecombeiMakra,2005).
Jednocześniejednak,nawetwracjonalnejAnglii,dobrzemiałysięmitypodważają-
cezasadnośćograniczaniadymu.WXIXw.szerzonoteorie,jakobyotwartyogień
zkominków,którymiBrytyjczycyogrzewaliswojedomybyłpowodemświeżości
ichcery,atakżerzadszejniżwinnychkrajachpotrzebynoszeniaokularówprzez
młodychludzi(Brimblecombe,2012).
WStanachZjednoczonychograniczaniedymubyłodomenąwładzsamorządowych,
brakbyłouregulowańfederalnych.Pierwszelokalnezarządzeniawydanowdeka-
dzie1880-1890iwymierzonebyłybardziejprzeciwkoemisjomzprzemysłu,loko-
motywistatkówniżemisjomzgospodarstwindywidualnych.
JużwXIXw.wprowadzanopierwszerozwiązaniatechniczne,ograniczająceemi-
sjezanieczyszczeń:przesuwnerusztywkotłachwęglowychzamiastnieruchomych;
16
