Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zapewnieniurozwijającymsięzakładomsiłyroboczej,nastąpiłgwałtownyrozwój
urbanistycznyiindustrialnyterenu(Pregiel,Przerwa2005:108)o
Historycypodkreślają,żezmieniającysięobrazśląskichmiastuwarunkował
królewskiedyktz1812roku,zapewniającyludnościreligiiżydowskiejrówno-
uprawnieniewwykonywaniuhandluidostępiedourzędówmiejskichoOdtej
poryludnośćżydowskarozpoczęłaasymilacjęspołecznązludnościąrdzenną,
aŻydziprzejmowaliznaczącefunkcjewprzemyśle,handluiszkolnictwiewyż-
szym,zostawalilekarzamiiprawnikami(Pregiel,Przerwa2005:108)o
PocząwszyodlatdwudziestychXIXwieku,naŚląskuCieszyńskimwsposób
widocznyożywiłasięgospodarkaoDziękipostępomwdziedzinieuprawyziemi,
hodowlibydłarogategoorazorganizacjigospodarkifolwarcznej—intensyfikacji
uległoprzetwórstworolnewdużychmajątkachziemskich(Chlebowczyk,redo,
1971:15),wzrosłorównieżwydobyciewęgla,awwynikutychzmiannastąpił
gwałtownyrozwójprodukcjitowarowo-pieniężnejoWokresietymwzrosłaupra-
waziemniakówiburakówoRozwinęłosięleśnictwo,przemysłhutniczy(otwarto
hutyżelazaweFrydkuw1833roku,aw1838roku—wTrzyńcu)iprzemysł
tekstylny,wydajniefunkcjonowałyteżróżnemniejszebranżeprzemysłowe,jak
równieżmałerzemiosłoihandelo
WCieszynie(opróczprężnierozwijającegosiębrowaruiprzemysłupoligra-
ficznego—w1806rokuuruchomionopierwsządrukarnię,aw1833roku—kolej-
ną)rozwinąłsięprzemysłdrzewny,metalowy,garbarskiispożywczy,pozostający
wrękachniemieckichiżydowskich(Chlebowczyk,redo,1973:176);w;ielskuzaś,
począwszyod1806roku,zaczęłydziałaćnowszemaszyny,rozwijającenaszeroką
skalęprzemysłwłókienniczyo
JózefChlebowczyk,opisująckontaktyŚląskaCieszyńskiegozpozostałymi
ziemiamipolskimi,podkreślał,że„sprowadzałysięonepierwszejpołowieXIX
wiekudozwiązkówmigracyjno-ekonomicznychzeznajdującymisięzagranicą
powiatamiŚląskaPruskiegoorazzachodniąGalicjąwrazzKrakowem,powiązaną
gospodarczozokręgiem;ielska-;iałej”(Chlebowczyk1971:58)oWkrótcejednak
siłaroboczaprzybywającarównieżzMorawiCzechprzewyższyłapotrzebylo-
kalnegorynkupracyo
Wokresietym,choćwarunkipolityczneiekonomiczneniebyłysprzyjające,
liczbaludnościnaŚląskuCieszyńskimwzrosłado144000w1812roku,aćwierć
wiekupóźniej—do180000oNadaljednakzaledwie15%osóbmieszkałowmia-
stach(Spyra1999:59)oWdalszymciągunajwiększymmiastemwregioniepozo-
stawałCieszyn(6075)o
16
Okresprzejściowy(1840—1859)
Tenokresprzejściowycharakteryzujesięnajwiększąchwiejnościąiniesta-
bilnościąrozwojowąwXIX-wiecznychdziejachŚląskaCieszyńskiegooMimoże
wroku1840przekształcono;rowarZamkowywCieszyniewnowoczesnyzakład,
dającnowemożliwościzatrudnienialokalnejludności,imimożepowstaływtym
okresielicznezakładyprzetwarzająceproduktyrolne(gorzelnie,młyny,tartaki
iprzedsiębiorstwaprodukującewapno),to—równolegledotychwydarzeń—
