Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zarysgramatykipolskiej
XXXII
VIII.Tworzenienowychwyrazów
Polskiewyrazymożnatworzyćnaczteryzasadniczesposoby:
–
przezpoprzedzeniewyrazupodstawowegoprzedrostkami(prefiksami)
–
przezdodaniedowyrazupodstawowegoprzyrostków(sufiksów)
–
przeztworzeniewyrazówpowstałychzwyrażeńprzyimkowych
–
przezłączeniedwu(rzadkowiększejliczby)wyrazówpodstawowych
1.Poniżejprzedstawiamylistęnajważniejszychprzedrostkówwpolszczyźnie
(wrazzprzykładamiwyrazówutworzonychzichużyciem).Bardziejszczegółoweinfor-
macjenatematichwartościznaczeniowejimodyfikacjiznaczeniowejwyrazów,wktó-
rychonewystępują,możnaznaleźćwposzczególnychartykułachhasłowychwczęści
słownikowej.Ototeprzedrostki:
a-
anty-
arcy-
auto-
de-
do-
eks-
euro-
hiper-
na-
nad-/nade-
naj-
nie-
o-/ob-/obe-
od-/ode-
po-
pod-/pode-
pra-
pro-
prze-
przed-/przede-
przy-
roz-/roze-
s-/ś-/z-/ze-
staro-
u-
w-/we-/wes-/wez-
wice-
ws-/wz-
wy-
za-
aspołeczny,apolityczny
antyfaszysta,antywojenny
arcybiskup,arcydzieło
autoagresja,autobiografia
dekodować,dekoncentracja
dosolić,dodać
eksmąż,eksminister
europoseł,eurokuchnia
hipermarket,hiperpoprawny
napićsię,nagadać
nadleśniczy,nadesłać
najlepszy,najładniej
niebezpieczny,nieaktualny
ogrodzić,objechać,oberwać
odchodzić,odebrać
porobić,pochmurny
podpalić,podpułkownik,podeprzeć
prababcia,pradawny
proeuropejski,prorektor
przeczytać,przecudny
przedsmak,przedłożyć,wprzededniu
przybliżyć,przywiązać
rozpędzić,rozerwać
skończyć,ściąć,zgromadzić,zeschnąć
starodawny,staromodny
ukończyć,ugotować
wbiec,wejść,westchnąć,wezbrać
wiceminister,wicemistrz
wskazać,wzrosnąć
wypisać,wybadać
zapłakać,zamieszkać
2.Aotolistanajważniejszychprzyrostków,odktórychmożnautworzyćnowerze-
czowniki,przymiotnikiiczasowniki:
Przyrostkirzeczownikowe
-acz
-ca
-iciel/-yciel
-nik
-nica
-arz
badacz,słuchacz
obrońca,kierowca
myśliciel,nauczyciel
kierownik,pracownik
pracownica,siostrzenica
murarz,piekarz,pisarz
