Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość-pamięć-zbiorowość
narodowościowych,demokracjimasowej,awreszcieglobalizacjiipowstania
społeczeństwapostindustrialnegoprzekładasiętakżenastosunekdotradycji.
Dotyczytozarównożyciaspołecznego,wktórymposzczególniaktorzyspołeczni
podejmująsięjejopisu,dokumentacji,aonasamastajesięniejednokrotnieprzed-
miotemzabiegówmającychnacelujejocaleniem.in.poprzezsięganiedozinsty-
tucjonalizowanychformprzekazu.Wzrostzainteresowaniatradycjąprzyciąga
uwagęludoznawców,etnografów,alerównieżosóbzajmującychsięprzeobraże-
niamispołeczno-kulturowymiwobrębienaukhumanistycznychispołecznych.
Itaktradycjastałasięnarzędziemklasyfikacjiwykorzystywanymprzeznaukow-
cówwtypologiachspołeczeństw(tradycyjne,typuludowego,przednowoczesne,
nowoczesneitp.).Jejobecnośćiznaczącarolajakowyznacznikatypuspołeczeń-
stwamocnozaznaczasięchoćbywpracachMargaretMeadijejpodzialekul-
turnapostfiguratywne,kofiguratywneiprefiguratywne82,atakżewpoglądach
DavidaRiesmana,azwłaszczajegokoncepcjiczłowieka(względniespołeczeń-
stwa)–sterowanegotradycją,wewnątrzesterownegoczyzewnątrzsterownego83.
Stosunekdoprzeszłościorazpodatnośćnaprzeobrażenia(zmiany)stałysiępod-
stawączyteżkryteriumrozróżnieniaspołeczeństwzimnych(tzw.pierwotnych)
igorących(piśmiennych)wbadaniachClaude’aLévi-Straussa84–wpewnym
stopniudotejkoncepcjinawiązujeteżwswoichrozważaniachnatematpamięci
kulturowejJ.Assmann85.RolatradycjitorównieżpunktwyjściapracWaltera
Ongadzielącegokulturynaprzedpiśmienne(oralne)ipiśmienneorazśledzącego
wpływpismanaichfunkcjonowanieipostrzeganieprzeszłości86.
Przyanalizowaniuzależnościmiędzytradycjąiprzemianamispołecznymi
niemożnapominąćuwagA.Giddensa,którymówiącospołeczeństwachprzed-
nowoczesnych(epokiprzedindustrialnej),podkreślałszczególnąrolętradycji
wsegmentacjidziałaniaoraztworzeniuramegzystencjalnychjednostki.
Tradycjaporządkujeżyciespołecznewedleprzekonańontologicznych.Popierwsze
takporządkujeczas,żeodcinadostępdokontrfaktycznychprzebiegówprzyszłych
zdarzeń.Wewszystkich,nawetzdecydowanietradycyjnych,kulturachludzieroz-
różniająprzyszłość,teraźniejszośćiprzeszłośćorazrozważająmożliwesposoby
postępowaniazewzględunaichskutkiwprzyszłości.[ł]tam,gdzieprzeważają
tradycyjnemodeledziałania,przeszłośćnakładasięnaprzyszłośćcałymszeregiem
82M.Mead:Kulturaitożsamość.Studiumdystansumiędzykulturowego.Przeł.J.Hołówka.Warszawa
2000.
83D.Riesman:Samotnytłum.Przeł.J.Strzelecki.Warszawa1971.
84C.Lévi-Strauss:Myślnieoswojona.Przeł.A.Zajączkowski.Warszawa1969(2001).
85J.Assmann:Pamięćkulturowa…,s.86–90.
86W.J.Ong:Oralnośćipiśmienność.Słowopoddanetechnologii.Przeł.J.Japola.Lublin1992.
39
