Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość-pamięć-zbiorowość
społecznatoumiejętnośćdostrzeganiasiebieiinnychnatworzonejprzezjed-
nostkęmapieświataspołecznego.Działajątutajmechanizmykategoryzacjioraz
identyfikacji.Socjolożkawyróżniadwarodzajeidentyfikacji.Pierwszaopierasię
naprzynależnościioznaczautożsamianiesięjednostkizkolektywemzewzględu
nacałośćspołeczną.Drugaopierasięnapodobieństwieioznaczautożsamianie
sięflpodmiotuzelementemdanejkategoriispołecznej,którapotencjalniemoże
sięprzekształcaćwgrupęzewzględunacechypodzielaneprzezelementy,ale
niemusitonastąpić”7.Kategoryzacjatowarzyszącatożsamościspołecznejłączy
sięznieciągłympojmowaniemświataorazprzeprowadzaniemprzezjednostkę
poznawczychflcięć”,czyliuproszczeńjejspołecznegootoczeniawłaśniewedług
kryteriówpodobieństwaorazprzynależności.
Wprzypadkukategoriipodobieństwapodmiotwłączasiebiedopewnych
rozpoznanychzbiorów,ainneodbierajakoniepodobne,zewnętrznewobec
siebie,wzwiązkuzczymniesytuujesiebiewichobrębie.I.Machajstwierdza,
żekategoriaspołecznastajesięskładnikiemobrazusamegosiebie,pozwalając
jednostcewyjaśnić,kimjestlubniejestwwymiarzespołecznym:flrealnyświat
społecznyjednostkaporządkuje,układanaskalipodobieństwa–odmienności”
(np.posługującsiękryteriumwieku,jednostkaumieszczasiebiewśródmło-
dych,leczjednocześniemaświadomośćwystępowaniaosóbwwiekuśrednim
lubstarszym)8.Odpowiedźnapytanieflkimjestem?”wwymiarzespołecznym
zakładaspołecznedookreśleniesięjednostki,czemutowarzyszyrównieżdefinio-
waniedystansuspołecznegodoinnych.
Wprzypadkukategoriiprzynależnościidentyfikacjaspołecznapociągazasobą
wyznaczenieświadomościowychgranicmiędzytymi,zktórymijednostkasię
identyfikujenamocywspólnotysymboliczyznaczeń,atymi,którzysąpozatak
zakreślonymiramami.Efektemtegoprocesujestwyodrębnieniespołecznychkrę-
gówflswoich”iflobcych”orazpojawieniesięskaliswojskości–obcościspołeczno-
-kulturowej,którawspółtworzyośpodziału:flmy”–floni”(flswoi”–flobcy”lub
fltacysami”–flinni”).Tożsamośćspołecznajednostkibudowanawoparciuoprzy-
należnośćpozwalajednostcepostrzegaćsiebiejakoprzynależnądojakiejśgrupylub
zniązwiązanąorazświadomieidentyfikowaćsięzobowiązującymiwewnątrzniej
normami,wartościamiorazkulturowymiregułamipostępowania9.Mamyzatem
tutajdoczynieniazidentyfikacjązgrupąokreślanąprzezkonkretnewyznaczniki
iumownegranice,przezpryzmatktórejjednostkamożepostrzegaćsamąsiebie
jakoczęśćzbiorowegoflmy”.Wtymobszarzemożnamówićrównieżozjawisku
7Ibidem,s.54.
8Ibidem,s.55;J.C.Turner:Kupoznawczejredefinicjipojęciagrupaspołeczna.Przeł.A.Marcinkowski.
W:Elementymikrosocjologii.T.2.Red.J.Szacki.Kraków1992,s.84.
9I.Machaj:Społeczno-kulturowekontekstytożsamości…,s.57–59.
17
