Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zarysproblematykibadawczejizwiązanychzniązagadnień
wykształcającasięflwodniesieniudopewnychcech,któremająpierwszeństwo
przedinnymiźródłamisensu”1.Kojarzysięonazrefleksjąjednostkipróbującej
odpowiedziećsobienapytanie:flkimjestem?”.Wtymaspekcietożsamośćwiąże
sięzrozpoznaniemflsiebiewścisłymzwiązkuzeświatemzewnętrznym”2.Działa-
nietakiewskazujenadwawzajemnieprzenikająceiuzupełniającesiękomponenty
flja”:tożsamośćosobistąorazspołeczną.Natędwoistośćtożsamościkładzienacisk
RichardRobinson,którytożsamośćjednostkitraktujejakoflswoistyobszarmedia-
cjimiędzyorganizmemawymogamiżyciaspołecznego[ł],wktórymustalasię
pewnatrwałaformaegzystencjijednostkimającapodstawęwzbieżnościjejauto-
percepcjiztym,jakpostrzegająjejotoczeniespołeczne”3.Kategoriatożsamości
zakładawięcprzecięcietego,coindywidualne,ztym,cospołeczne.AnthonyGid-
denszauważa,żetożsamośćjednostkowabazujenapoczuciuodrębnościpodmiotu
względeminnych,byciusobą,niepowtarzalnymstosunkudootoczenia,które
powstająwprocesierozwojujednostkiiprowadzonegoprzezniądialoguześwia-
temzewnętrznym,copozwala–poprzezinterakcjespołeczne–połączyćjejoso-
bistyświatzeświatempublicznym.Zkoleitożsamośćspołecznąodnosisiędocech,
jakiejednostceprzypisująinni,którepozwalająimustalić,kimjest,orazokreślić
stosunekjednostkidoinnychjednostekposiadającychtakiesamecechy(flwczym
jesteśmytacyjakinni”)–maonawymiarzbiorowyorazjestźródłemsensu4.
PodobniepostrzegatożsamośćIrenaMachaj.Badaczkazauważa,żewprzy-
padkutożsamościosobistej(indywidualnej)jednostkanaskutekrefleksjinad
samąsobąkonstruujeobrazuwypuklającyjejodmienność–cechydecydujące
ojejspecyfice,niepowtarzalności,wyjątkowościiosobliwości,któresąflpod-
stawądostrzeganiairozumieniaprzezjednostkęwłasnejswoistościiodrębno-
ściodotoczenia”5.Tożsamośćosobista(indywidualna)stajesięwięcflstrukturą
poznawczątworzonąprzezjednostkęwopozycjidoinnych”ipowstającąwzględ-
nieniezależnieoddziałaniamechanizmówkategoryzacjispołecznych6.Natomiast
tożsamośćspołecznaodwołujesiędokategoriispołecznych,którymioperujejed-
nostka,aktóresłużąjejdodefiniowaniasamejsiebieorazrozpoznawaniainnych,
m.in.poprzezpełnionefunkcje,odgrywanerole,przynależnośćdogrupzawo-
dowych,społecznych,religijnych,kulturowychitd.Inaczejmówiąc,tożsamość
1A.Giddens:Socjologia.Przeł.O.Siara,A.Szulżycka,P
.Tomanek.Warszawa2004,s.52.
2I.Machaj:Społeczno-kulturowekontekstytożsamościmieszkańcówwschodniegoizachodniegopogranicza
Polski.Warszawa2005,s.53.
3R.Robinson:IdentityCultureandBehavior.W:HandbookofSocialandCulturalAntropology.
Red.J.J.Honigman.Chicago1973.Za:Z.Bokszański:Tożsamość.W:Encyklopediasocjologii.T.4.
Red.K.W.Frieske,H.Kubiakiinni.Warszawa2002,s.253.
4A.Giddens:Socjologia…,s.52.
5I.Machaj:Społeczno-kulturowekontekstytożsamości…,s.53.
6Ibidem,s.53–54.
16
