Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzęśćI.Definicjaschole
Niemiejscetunarozstrzyganie,czyinaileArystotelesmiałrację,upa-
trującprzyczynupadkuSpartywschole.Powrócędotegowzakończeniu
pracy,kiedyoglądtego,jakSpartaniespędzaliczaswolny,będziepełniejszy.
Zostawiamnarazietakżetezę,jakobySpartanienieustannieoddawalisię
ascholii,doniejzkoleiwrócęwkolejnejczęściksiążki.Zajmęsięnajpierw
podstawowąsprawą,amianowicieterminologią.Gdybybowiemstworzyć
definicjeascholiiischoledlaSpartynapodstawiepowyższychuwagArystote-
lesa,brzmiałybyonenastępująco:npraca”toaktywności,któresłużyływoj-
nie;nczaswolny”toaktywności,któresłużyłypokojowi.Alboinaczej:npraca”
toaktywności,któreniesłużyłypokojowi;nczaswolny”toaktywności,które
niesłużyływojnie.Definicjetesązarazemostreiogólne.Ostre,ponieważ
zakładają,żeaktywność,którasłużyławojnie,niemogłajednocześniesłużyć
pokojowiinaodwrót.Jakbędęprzekonywałwdalszychczęściachksiążki,
granicemiędzyascholiaischolebyłyniekiedypłynne:jednaaktywność
mogłasłużyćzarównowojnie,jakispełniaćinnefunkcje.Głównymanka-
mentpolegajednaknatym,żesązbytogólne:niewiemy,którekonkretnie
aktywnościuznaćzanastawionenawojnę,aktórenapokój,couniemoż-
liwiawszelkągłębsząrefleksjęnadczasemwolnymwSparcie.Wpierwszej
kolejnościtrzebazatemnadaćdefinicjomprecyzyjnąpostać.
Informacjiotym,któreaktywnościsłużyływojnie,aktórepokojowi,
należynaturalnieszukaćwźródłach.Sprawajestotyleprosta,żeautorzy
antyczniczęstopodejmowalitematspartańskichrozwiązańwdziedzinie
wojny.Wynikałotozniezwykłejskutecznościspartańskichhoplitówna
polachbitew.Grekówciekawiło,codecydowałoowojskowejprzewadze
Spartan.SamArystoteleszadowalałsięnazwaniemSpartannwojskową
iwojownicząrasą”(stratiotikoskaipolemikosgenos)itwierdził,żetoskutek
wychowania(paideia)2.Niepodawałszczegółówniedlatego,żeichnieznał,
aleraczejztejprzyczyny,żewieluinnychprzednim,włączniezPlatonem,
naktóregosiępowoływał,podejmowałotematiwymieniałoszeregkon-
kretnychrozwiązańwprowadzonychwSparciezewzględunawojnę.Gdyby
zebraćjewjednymmiejscu,listawyglądałabynastępująco(wymieniam
wyłączniezwyczaje,októrychwyraźniepowiedziano,żesłużyływojnie)3:
2Arist.Pol.1269B;1324Bi1338B.
3ZoczywistychpowodówzagadnienieprzygotowaniaSpartandowojnystanowi
przedmiotdyskusjiniezliczonychprac.Tutajinteresowałymnieprzedewszystkimkon-
kretneaktywności.ZanajlepszeprzewodnikiwtejkwestiiuważampraceDucata1999[2]
izwłaszczaHodkinsona2006.
