Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stanowiwarstwęosobowości,obejmującąosobistedoświadczeniajednostki,zaś
jądremosobowościjestSelf,czylijaŹń,będącajedynąinstancjązdolnądokoor-
dynacjifunkcjonowaniapozostałychstrukturosobowości.WwizjitejEgojawi
sięwięcjakopojęciebliższerozpatrywanemuuprzednioJaprzedmiotowemu,
zaśSelf—Japodmiotowemu.HarrySullivan(1953,zaDrat-Ruszczak,2000)na-
tomiastmówiosystemieSelfskładającymsięztrzechwcześniejukształtowa-
nychpersonifikacji(obrazów)siebie:Ja-dobry,Ja-złyiNie-Ja.SystemSelfpo-
siadacechyzarównoJapodmiotowego,jakiprzedmiotowego.HeinzHartmann
(1950,zaDrat-Ruszczak,2000)nadałEgowiększąniżFreudautonomięzakłada-
jąc,żepodporządkowaneobronommotywacjeEgomogąprzerodzićsięwmoty-
wacjesłużąceracjonalnościiużyteczności(jakdążeniedosukcesówczypod-
wyższeniazajmowanejpozycji,osiąganedziękipoznawaniuotoczenia,myśleniu
iodraczaniugratyfikacji).Osobaosilnymegonieinwestujeenergiiwobrony,
leczrozwijasięirealizujeswojeautonomicznecelepoznawcze.Adaptacjawjego
ujęciuprzebiegaodpoczątkowego,reaktywnegodostosowaniasiędowarunków
zastanych,doaktywnychiracjonalnychwyborów,poprzezwprowadzaniezmian
wobrębiewłasnegosystemuiwotoczeniu.WkoncepcjiHartmannaEgozjed-
nejstronypostrzeganejestwięcprzedmiotowo—jakoobiektywnieistniejąca
strukturaosobowości,zdrugiej—pełnifunkcjepodmiotowe(jakmotywacja),
którewpsychoanaliziezaczętoprzypisywaćświadomemuSelf.
Grupateoriipsychoanalitycznych,zwanychteoriamirelacjizobiektem,pre-
zentujefunkcjonowaniepsychikijakorozwójSelfw„świecierelacji”.Większość
ztychteoriialbopojęciaEgoiSelfstosujezamiennie,alboopisujeEgojako
strukturęobiektywną,istniejącą„wewnątrz”osobywpostacijejwiedzyorela-
cjachjednostkizotoczeniem,zaśSelf—zasubiektywny(podmiotowy)aspekt
Ego.OttoKernberg(1976,1982,zaDrat-Ruszczak,2000)przyjął,żeIdiEgosą
aspektamiSelf:Idjestsiedliskiemafektu,Egozaśstrukturąprzechowującądo-
świadczanerelacjewpamięci.Selfnatomiastjestzasadąorganizacjidoświad-
czenia,którazapewniapoczucieciągłości—rejestrujedoświadczeniaobecne
iintegrujejezdoświadczeniamiprzeszłymiorazzoczekiwaniamidotyczącymi
przyszłości.WtensposóbpodmiotoweSelfzostałouznanezastrukturęnadrzęd-
nąwobecprzedmiotowegoEgo.
Wodrębnymnurciepsychoanalizy—takzwanejpsychologiiSelf—doszłodo
całkowitegozastąpieniaEgoprzezSelf.SformułowanaprzezHeinzaKohuta
(1971,1977,1984,zaDrat-Ruszczak,2000)teoriaSelfwprowadziładodatkowo
pojęcieSelf-obiektu,doświadczanegoprzezpodmiotjakoczęśćirozszerzenie
Self(zazwyczajjegorolęodgrywapierwszaznaczącaosobawotoczeniujednost-
ki).WedługDanielaSterna(1985,zaDrat-Ruszczak,2000)Selftosubiektywna
organizacjadoświadczenia,czylipoczucieJa.Definiowanajestjakoświadomość
ciągudoświadczeń,tworzącychpewienstaływzorzec.PoczucieJaistniejeod
chwilinarodzininiejestwynikiemdoświadczeniaspołecznego,tylkojegoorgani-
zatorem.JednakżeStern—opróczpoczuciapodmiotowegoJa—wyróżniawy-
raŹniestrukturę,którątraktujejakoschematpoznawczy,dotyczącyinterakcji
podmiotuzotoczeniem.Zakłada,żestrukturatapowstajenabazienajbardziej
14
