Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałII)Królestwo
Jednakżetamwarstwyniższewwalceoswojeprawauzyskiwałystopniowozna-
czeniepolitycznel
14
Najstarszepaństworzymskiewokresiekrólestwaobejmowałoterytorium(agerRo-
manusantiquus)wedługjednych80km2,wedługinnych-150km2zludnościąli-
czącą10-12tyslmieszkańcówlWchwilizaśupadkumonarchiiagerRomanuszaj-
mował800-1000km2,czylimniejwięcejjednątrzeciąobszaruLatium,nielicząc
bagienpontyjskichlTradycjaprzypisujewiększośćpodbojówtrzemkrólom:Tulluso-
wiHostiliusowi-MasywuAlbańskiego,AncusowiMarciusowi-dolnegobieguTy-
bru,aTarkwiniuszowiStaremu(LuciusTarquiniusPriscus)-obszarównapółnocny
wschódodRzymuażpoAniol
WrazzpotęgąpolitycznąwspólnotyrzymskiejrósłobszarMiastaiwdrugiejpołowie
VIwiekuplnlelobjąłcałyobszarSiedmiuWzgórzlWedługWarronabyłyto:Kapitol,
Palatyn,Awentyn,Eskwilin,Kwirynał,CeliusorazWiminałl
2l2lŹródłaprawa
2.2.Źródłaprawa
15
Podstawowymźródłemprawawokresiekrólewskimbyłzwyczajokreślanyprzez
Rzymianjakomosmaiorum,czyliobyczajprzodkówlJegointerpretacjązajmowało
siękapłańskiekolegiumpontyfikówzpontifexmaximusnaczele,strażnikiempraw
iobyczajówojcówmiałbyćnatomiastsamkróll
16
Bardzotrudnojestokreślićmomentwprowadzeniaelementówprawastanowionegol
Wedługzachowanychprzekazówhistorycznych,odRomulusapocząwszy,królowie
wydawaliustawyzwanelegesregiaelWiększośćznichmiałazostaćspisanadopiero
wpoczątkachrepublikiprzezkapłanaPapiriusa:stądinneichokreślenie-iusPapi-
rianumlIchtekstsięniezachowałlPoszczególneprzepisyprawneznamyzprzekazów
pośrednich:dziełCyceronaorazhistorykówgreckichirzymskich:Liwiusza,Dioni-
zjuszazHalikarnasu,KasjuszaDiona,PlutarchalNiektórzybadaczesąskłonniuznać
teprzepisyzaaktyprawnewydawaneprzezkrólów,innijednakuznająjejedynieza
projekcjęprawazwyczajowegol
17
Legesregiaedotyczyćmiałyzarównoprawapublicznego,wtymsakralnego,jak
iprywatnegolWedługdostępnychnamprzekazówRomuluszająłsięokreśleniem
zadańpatrycjuszyiplebejuszylPierwsimieliobejmowaćurzędyisprawowaćsądy,
drudzynatomiast-zajmowaćsiępracązarobkowąlRomulusustanowiłprawo
patronatu,namocyktóregoplebejuszmógłwybraćsobiepatronaspośródpa-
trycjuszylPatronzobowiązanybyłudzielaćklientowiporadprawnychiwsparcia
wprocesach,klientnatomiastzobowiązanybył,wraziepotrzeby,wspomócpatrona
finansowolDodatkowostronywiązałszczególnystosunekopartynafdes,czyliza-
ufaniu,zabraniającywnoszeniaprzeciwkosobieskarg,świadczeniananiekorzyść
