Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI)Zagadnieniawstępne
pomyślnościpaństwarzymskiego,prywatnymzaśto,codotyczykorzyścijednostek”13l
WramachprawapublicznegoUlpianwyróżniłprawodotycząceurzędników,prawo
sakralneorazprawodotyczącekapłanówlWramachprawaprywatnegonatomiast:
prawonatury(iusnaturale)-wspólnewszystkimistotomżywym,prawoludów(ius
gentium)-wspólnewszystkimludziom,atakżewłasneprawodanejspołeczności
(iuscivile)lZprawanaturywywodzisięnaprzykładinstytucjamałżeństwa,zprawa
ludów-własność,umowakupna-sprzedaży,wyzwolenieniewolnikalIuscivilenato-
miasttoprawoobywatelskie,porządekprawnytworzonyprzezdanąspołecznośćdla
jejobywatelilPonieważwstarożytnościobowiązywałazasadapersonalnościprawa,
Rzymianie-chcącdopuścićcudzoziemcówdoobrotuprawnego-włączylipewne
normypochodząceziusgentiumdoswojegoprawalOdbywałosiętopoprzezdzia-
łalnośćpretorówtworzącychedyktylDziękitemuperegrynomprzysługiwałaochro-
naprawnaanalogicznadotej,którąobywatelomzapewniałoiuscivilelNaprzykład
skargawydobywcza(reivindicatio)służącaobywatelombędącymwłaścicielamiwe-
długprawaKwirytów,którzyutraciliposiadanierzeczy,miałaodpowiednikwposta-
cipretorskiejactioPubliciana,nakazującejsędziemuprzyjąćnaczasprocesufikcję,
żepowódjestobywatelemrzymskim(sicivisRomanusesset)lDawałotoperegrynowi
możliwośćuzyskaniaochronywprzypadkuutratyposiadanialDziałalnośćpretorów
miałanaceludbanieozgodnośćnormprawnychzzasadamisłusznościl
11
PrawoprywatnezezwalałostronomnaznacznąswobodęlPretornaprzykładzapo-
wiadałwedykcie,żeudzieliochronyzawartymprzezstronypaktom(pactaconventa
servabo)lPrawopublicznenatomiastmiałoznaczniebardziejsztywnycharakterinie
mogłobyć,jaknapisałPapinian,zmienianeumowamiosóbprywatnych14l
13Dl1,1,1,2l
14Dl2,14,38:iuspublicumprivatorumpactismutarinonpotestl
