Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§3.Systematykaprawarzymskiego
31
okresiuscivile(iusQuiritium)lZczasem-zarepubliki-następujeuniwer-
salizacjaprawaprzezcorazszerszewprowadzanieprawapretorskiegoiius
gentium,wychodzącychpozawąskieramywłasnegoprawacywilnegolokres
prawaklasycznego(patrz§4l2i§9l5)topoczątkiunifikacjisystemówiich
zbliżania,główniedziękidziałalnościjurysprudencjilDalszezacieranieróż-
nicnastępujewwynikuustawodawstwacesarzyokresudominatuorazpo-
klasycznychtendencjidoupraszczaniaprawa(tzwlwulgaryzacjiprawarzym-
skiego)lEchapodziałówwidaćjeszczewmaterialeużytymdoopracowania
kodyfikacjijustyniańskiej,alejużbezpraktycznegoznaczenia,ponieważwy-
łącznąpodstawąprawnąwstosowaniuprawaprywatnegomiałobyćodtąd
ustawodawstwojustyniańskie(patrz§11l3)l
§3.Systematykaprawarzymskiego
§3.Systematykaprawarzymskiego
1.SystematykawedługInstytucji
Próbyułożeniazbiorówprawawedługokreślonejsystematykiwidocznesąjuż
wustawieXIItablicorazwedykciepretorskimlNajwiększeznaczenieuzy-
skałajednaksystematykazastosowanawznanychnampodręcznikachpra-
warzymskiegozwanychInstytucjami(Institutiones)-wInstytucjachGaiusa
(IIwl)orazwewzorowanychnanichInstytucjachJustyniańskich(z533rl)l
WedługGaiusa(Gl1,8):Omneius,quoutimur,veladpersonaspertinetvel
adresveladactiones-nWszelkieprawo,którymsięposługujemy,odnosisię
albodoosób,albodorzeczy,albodoskargprocesowych(powództw)”
l
Prawodotycząceosób(personae)toprawoosoboweokreślającepojęcieiro-
dzajeosóbjakopodmiotówprawaorazichczynnościprawne,atakżeprawo
rodzinnewyznaczającepozycjęosobywrodzinierzymskiejlPrzezresnale-
żyrozumiećtuszerokoskładnikimajątkoweipodtymokreśleniemmieści
sięwewskazanejsystematycepraworzeczowe,wyznaczającerodzajeitreść
władztwaosobynadrzeczami,prawozobowiązań,regulująceobrótprawno-
majątkowy,orazprawospadkowe,określającelosymajątkupozostałegopo
osobiezmarłejlPrawoodnoszącesiędoactionestoprawocywilneprocesowel
SystematykaInstytucjiprzetrwaładokońcaXVIIIwliniestraciłaswojego
znaczenianawetwkonkurencjizpóźniejsząsystematykąpandektowąl
personae,res,
actiones
2.Systematykapandektowa
NowasystematykapojawiłasięnaprzełomieXVIIIiXIXwlwpodręcznikach
niemieckichpandektystów,tjlprawnikówzajmującychsiędostosowaniem
