Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
wyjątekzpołowyXIXstulecia.Wdokumentachzdających
relacjęzrokowańwokółzniesieniakaryśmierciikarciele-
snych,coprzewidzianebyłow§139konstytucjizkościoła
pw.św.Pawłazmarca1849r.,powiadasię:BLudwolny
winienrównieżwwypadkuprzestępcyszanowaćludzką
godność”7.Konstytucjata,będącawynikiempierwszej
wNiemczechrewolucjiburżuazyjno-mieszczańskiej,nie
weszłajednakżenigdywżycie.Takczyinaczej,znamien-
nymfaktempozostajeczasowaasymetriapomiędzysięga-
jącąwiekuXVIIhistoriąprawczłowiekaapojawieniem
siędopieroostatnimiczasypojęciagodnościczłowieka
wkodyfikacjachkrajowychorazmiędzynarodowych,jak
teżworzecznictwiezostatniegopółwiecza.
Wbrewprzypuszczeniu,jakobydonasyceniapojęcia
prawczłowiekatreściamimoralnymizasprawąpojęcia
godnościludzkiejdoszłodopierowwynikuretrospektywne-
gospojrzenianapojęcieprawczłowieka,chciałbymbronić
tezy,żepomiędzyobydwiemawizjamizachodziłodsamego
początku,nawetjeślipoczątkowojedynieimplicite,ścisły
pojęciowyzwiązek.Zawszebyłotak,żeprawaczłowiekawy-
rastałydopierozoporuprzeciwsamowoli,uciskowiiponi-
żeniu.Dziśniktniemożemiećnaustachtychgodnychczci
zapisów-naprzykładsłów:BNiktniemożebyćpoddanytor-
turomlubokrutnemu,nieludzkiemualboupokarzającemu
traktowaniulubkaraniu”(PowszechnaDeklaracjaPraw
Człowieka,artykuł5)8-iniesłyszećechempobrzmiewające-
gowtychsłowachkrzykunieprzebranejliczbyzadręczonych
iwymordowanychludzkichstworzeń.Apelowaniedopraw
człowiekaczerpieswąsiłęzewzburzeniazranionychnaru-
szeniemichludzkiejgodności.Jeślijużuzaraniataksięrze-
czywłaśniemają,torównieżwsamymrozwojuprawamusi
sięujawniaćtenpojęciowyzwiązek.Popierwszetrzebaza-
tem,byśmyodpowiedzielinapytanie,czyBgodnośćczłowie-
7E.Denninger,DerMenschenwürdesatzimGrundgesetz…,s.397.
8BNooneshallbesubjectedtotortureortocruel,inhumanorde-
gradingtreatmentorpunishment”.
