Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonstytucjaKrólestwaPolskiego,statutyorganiczneiinneaktyprawne
25
4.Przezzostawaniepodkurateląlubwstanieinterdykcjisądowej.
5.Przezoddaniepodsądzawykroczeniawurzędzie”(art.12).
Zowychpięciupunktównajwiększeznaczeniemiałtendotyczącysłużby
prywatnej–jużwKsięstwiepodciąganopodtopojęcieodrabianiepańszczyzny.
Prawapolityczne,jakbyłojużpowiedziane,oznaczałynudziałdoreprezen-
tacjinarodowejidowyboruurzędników”,czyliwpraktyceudziałwzgromadze-
niachwyborczych.Posiadanieprawpolitycznychbyłouzależnioneodposiadania
prawobywatelskich.Stądutratalubzawieszenieprawobywatelskichoznaczały
teżutratęlubzawieszenieprawpolitycznych.Statutwymieniałjednaktrzysy-
tuacje,wktórychmogłanastąpićutratasamychprawpolitycznych.Popierwsze
mogłotonastąpićprzeznofiarowaniedatkówwceluzyskiwaniakreseknazgro-
madzeniach,jakoteżprzezprzyjmowanietakowychdatków”.Drugipowódto
nieobecnośćbezważnychprzyczynprzezcałyroknatereniepowiatuczyokręgu
gminnego.Trzeciprzypadektonieobecnośćnatrzechkolejnychzgromadzeniach
wyborczych.Jakousprawiedliwieniewtychdwóchostatnichprzypadkachstatut
podawałsprawowanieurzędupublicznegolubposiadanienieruchomościwin-
nympowiecielubokręgugminnym(art.1-2,13-15).
Przepisystatutuorganicznegooreprezentacjinarodowejdotyczącepraw
wyborczychbyłyczęściowopowtórzeniempostanowieńkonstytucjiKrólestwa.
Pewnesprawyzostałyjednakdoprecyzowane.
Takwięcdefiniowanowymógposiadaniawłasnościgruntowejjakonposia-
daniegruntowelubdomuwmieście”(art.18).Przepistenodnosiłsiędoobu
typówzgromadzeń,cooznaczało,żeszlachcicposiadającydomwmieściemiał
prawogłosowanianasejmiku.Odebranoteżczynneprawowyborczewojskowym
(art.19).ZkorespondencjiwładzKrólestwawiemy,żebyłatopoprawkawprowa-
dzonaprzezcesarzawostatniejchwiliprzedpodpisaniemstatutu
8
.
Rozstrzygniętowstatucieteżkilkaważnychkwestiidotyczącychczynnego
prawawyborczego.Statutpostanawiał,żenieszlachtamożekandydowaćnasej-
mikach,aszlachtanazgromadzeniachgminnych.Zakazanourzędnikomkandy-
dowaniawwojewództwie,powiecielubokręgugminnym,wktórychpełniliswój
urząd.Dowarunkówkandydowanianareprezentantadołożonoumiejętnośćpi-
saniaiczytaniapopolsku.Odkandydatównieobecnychnazgromadzeniuwy-
borczymwymaganozgłoszeniasięnapiśmielubteżbyciazgłoszonympisemnie
przezjednegozwyborców(art.28-31).
Prawogłosowanianazgromadzeniachwyborczychmiałobyćodnotowywane
wksięgachobywatelskich.Przedzebraniemsięsejmikówizgromadzeńgmin-
nychradywojewódzkiemiałysporządzaćwyciągiztychksiągzawierającelisty
uprawnionychdoudziałuwwyborach(art.6).
8
I.SobolewskidoK.Kosseckiego[kwiecień1816],AGADSSKP3928,s.12.
