Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Prawowyborcze
Kwestiezwiązanezwyboramiznalazłysięwtrzechstatutach:oreprezenta-
cjinarodowej,osenacieiopodzialekrajunaokręgiwyborcze.Pierwszyznich
należałdostatutówwydanychrównocześniezkonstytucją(awięcnierozpatry-
wanychuprzednioprzezRadęStanu)ibyłdatowanyna19listopada1815roku.
Faktyczniejednakcesarzpodpisałgo,antydatując,dopierowmarcu1816roku,
porozpatrzeniuopiniinadesłanychzWarszawy
5
.Dwanastępnestatutybyłyjuż
dyskutowanewRadzieStanu.
Obszernystatutorganicznyoreprezentacjinarodowej,składającysięze
167artykułów,normowałzarównoprzebiegwyborów,jakiobradysejmu
6
.Kwe-
stiiwyborczychdotyczyłaokołopołowaartykułów.Pierwszyrozdziałtegosta-
tutuwprowadzałrozróżnienieprawobywatelskichiprawpolitycznych.Prawo
obywatelskietonzdolnośćbyciapowołanymdourzędówpublicznych”(art.9).
Prawopolitycznetonudziałdoreprezentacjinarodowejidowyboruurzędników”
(art.1).Owoniejasneiwzbudzającepotemproblemyinterpretacyjnerozróżnie-
niezostałoprzejętezustawodawstwaKsięstwaWarszawskiego
7
.
Abykorzystaćzprawobywatelskich,należałoukończyć21lat,złożyćprzy-
sięgęnawiernośćkrólowiorazmieszkaćconajmniejrokwdanympowiecie
lubokręgugminnym.Poudowodnieniutychkwalifikacjimożnasiębyłosta-
raćowpisanieprzezradęwojewódzkądoksięgiobywatelskiejdanegopowiatu
czyokręgugminnego.Niezależnieodosobistegozgłaszaniasięobywatelirada
wojewódzkamiałateżotrzymywaćodpowiedniedaneodwojewódzkichwładz
administracyjnych.Statutpostanawiał,żeosobyposiadająceprawaobywatelskie
wczasachKsięstwaWarszawskiegozachowająjewKrólestwie.Wprzyszłości
obywatelstwomieliotrzymywaćtylkorodowiciPolacylubosobynaturalizowa-
ne.Wszelkiesporydotyczącewpisaniakonkretnychosóbdoksiągobywatelskich
miałybyćrozstrzyganeprzezsenat(art.3-10,16).
Prawaobywatelskiemożnabyłoutracićwwynikunaturalizacjiwobcymkraju
bezzezwoleniarząduKrólestwa,przyjęciabezzezwoleniarząduzagranicznych
urzędów,tytułów,pensjilubodznaczeńorazwwynikuwyrokuskazującegona
karycielesnelubhańbiące(art.11).Ponadtozawieszenieprawobywatelskichna-
stępowało:
n1.Przezstanbankructwalubkonkursu.
2.Przezzostawaniewsłużbieprywatnej.
3.Przezzostawaniepodudowodnionymzarzutemkryminalnymlubpod
kondemnatą.
5
I.SobolewskidoK.Kosseckiego[kwiecień1816],AGADSSKP3928,s.12;I.Sobolewskido
J.Zajączka1V1816,AGADSSKP3922,s.7.StatutzostałodczytanywRadzieStanu29III1816
(protokółposiedzeniaRadyStanu29III1816,AGADRS414,s.236).
6
nDziennikPraw”t.1,s.285-348.
7
Zob.W.Sobociński,Strukturaspołeczno-prawnaKsięstwaWarszawskiego,nStudiaŚląskie”,
SeriaNowa,t.20,1971,s.452-454.
