Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
du.Wszelakoskładsenatuzmieniałsię,liczbasenatorówlojalnychwobecrządu
wzrastała,corzutowałonapodejmowanewsprawachwyborczychdecyzje.
Niezamierzamuzupełniaćczykorygowaćistniejącychwyliczeńdotyczących
liczebnościiskładuspołecznegoróżnychgrupwyborców,jesttobowiemtemat
naosobnąpracę.Czynięwszakżejedenwyjątek–osobnyrozdziałpoświęcam
kwestiiliczebnościzgromadzeńwyborczychiróżnicomwtymzakresiemiędzy
poszczególnymirejonamikraju.Oworóżnicowaniesięliczebnościtaksilnie
wpływałonadziałaniawyborczezarównowładz,jakiopozycji,żezagadnienia
tegoniemogłempominąć.
Koncentrujęsięwtejksiążcenarządowychdziałaniach,planach,debatach.
Niejesttozatempełneopracowaniesejmikówizgromadzeńgminnych.Opisanie
roliwyborówwsystemiepolitycznymKrólestwabędziewymagałodalszychba-
dań.Bardzosłaboopracowanesąradywojewódzkie;oilepotrafimymniejwięcej
powiedzieć,jakiepolityczneispołeczneobliczemiaławyłonionawkolejnych
wyborachizbaposelska,otyleopisanieskładuposzczególnychradwojewódzkich
totematczekającynabadacza.Napewnokoniecznebędąbadaniaprozopogra-
ficznenadlokalnymielitami–posłami,deputowanymi,radcamiwojewódzki-
mi,marszałkamisejmików.Ważnebyłobyteżzobaczeniesystemuwyborczego
wKrólestwienaszerszymtleeuropejskim–chodzitunietylkookwestiepraw-
no-ustrojowe,aleiopraktykęwyborczą,np.skalęimetodywspieraniakandyda-
tówprorządowych.
Literaturanaukowadotyczącasejmikówizgromadzeńgminnychwlatach
1815-1830niejestbogata.Znaturyrzeczyomówieniepodstawowychza-
sadprawawyborczegomusiałosięznaleźćwkażdymsyntetycznymujęciulat
1815-1830,ograniczałosięjednakprzeważniedostreszczeniapostanowieńkon-
stytucjiiewentualniestatutuorganicznegooreprezentacjinarodowej.Zkolei
wpracachzzakresuhistoriipolitycznejsprawywyborówomawianoogólnikowo,
czasemzdodaniemkilkuprzykładów.Znamiennejestteż,żeinformacjeożyciu
sejmikowymrzadkopojawiająsięwmonografiachregionówczymiejscowości,
wktórychobradowałyzgromadzeniawyborcze.
Wśródpraczzakresuhistoriipolitycznejwyjątkiemsądwiepodstawowe
monografiesejmuKrólestwa–HelenyWięckowskiejiRyszardaPrzelaskowskie-
go–powstałewlatachmiędzywojennych.Więckowskawswojejpracyoopozycji
liberalnejomawiałaszczegółowodziałalnośćwyborcząbraciWincentegoiBona-
wenturyNiemojowskich,wspominającteżoinnychopozycjonistach.Szczególną
wartośćmająinformacjezaczerpniętezezniszczonegoniemaldoszczętniewcza-
sieIIwojnyświatowejarchiwumNiemojowskichwMarchwaczu
2
.Przelaskowski
wpracyosejmie1825rokupoświęciłosobnyrozdziałwyboromwlatach1822
2
H.Więckowska,OpozycjaliberalnawKrólestwieKongresowym1815-1831,Warszawa1925.
ArchiwumzMarchwaczazachowałosięwformieszczątkowejiznajdujesięobecniewAGAD.
