Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
KsiążkapoświęconajestpolitycerząduKrólestwaPolskiegowobecsejmików
izgromadzeńgminnychorazodbywającychsięnanichwlatach1817-1830wy-
borówdoizbyposelskiejidoradwojewódzkich.
Piszącorządzie,posługujęsiętympojęciemwznaczeniuniezupełniezgod-
nymzterminologiąkonstytucjiKrólestwaPolskiego,alebliższymjęzykowiepoki.
Konstytucjastwierdzała:nRządjestwosobiekróla”(art.35).Wpraktycejednak
rządemnazywanonamiestnikaKrólestwaiRadęAdministracyjną,apośmierci
namiestnikagenerałaJózefaZajączkaw1826rokuiprzeniesieniujegoupraw-
nieńnaRadęAdministracyjną–właśnietoostatniegremium.Wtymznaczeniu
ujmowanorządwaktachprawnych
1
.Wjęzykupotocznym(np.wkoresponden-
cjiprywatnej)słowonrząd”miałojeszczeszerszeznaczenie,obejmującteżinne
instytucjecentralne,przedewszystkimministerstwa(czyliwKrólestwiePolskim
komisjerządowe)orazRadęStanu.
Torządwtakimpotocznymrozumieniuprowadziłnabieżącopolitykęwy-
borczą.Oczywiście,kluczowedecyzjenależałydokolejnychwładcówKrólestwa
–AleksandraIiMikołajaI.WKrólestwieistniałyponadtodwapozakonstytu-
cyjneośrodkiwładzy–wielkiksiążęKonstanty(bratobucesarzy)ikomisarz
cesarskiMikołajNowosilcow.Oniteżzajmowalisięwyboramiiwpływalina
decyzjerząduwtejdziedzinie,choćraczejodprzypadkudoprzypadku.No-
wosilcowzasiadałzresztąwRadzieAdministracyjnejnapodstawiespecjalnego
upoważnieniamonarchy.
Politykęsejmikowąrząduanalizujęnakilkupłaszczyznach.Pierwszymwąt-
kiemjestkształtowaniesięprawawyborczego–odnaradnadkonstytucjąKró-
lestwawlatach1814-1815doprzepisówadministracyjnychzlatdwudziestych
XIXwieku.Piszęoobowiązującychprzepisachiichgenezie,aleprzedstawiam
równieżodrzuconewariantyrozwiązańprawnych,atakżecałeprojekty,które
nigdynieweszływżycie(jakpróbageneralnejnowelizacjiprawawyborczego
1
H.Izdebski,RadaAdministracyjnaKrólestwaPolskiegowlatach1815-1830,Warszawa1978,
s.23-24.
