Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Przestrzeńwanalizachekonomicznych...
2)teorielokalizacjiprzedsiębiorstw,wyjaśniająceźródłaiklasyfiku-
jącetzw.czynnikilokalizacjidziałalnościgospodarczej(W
.Laun-
hardt,A.Weber,A.Predöhl,T.Palander),
3)teoriewyjaśniającemechanizmykształtowaniasięukładówosad-
niczych(W
.Christaller,A.Lösch,G.K.Zipf,W
.Isard).
Rozwójpowyższychkoncepcjimiałcharakterkumulatywnyizostał
zapoczątkowanybadaniaminadprzyczynamiróżnicwwartościziemi
jakoczynnikaprodukcjiorazróżnicwsposobiejejzagospodarowania
jużwlatach20.XIXw.Zczasemwekonomiizaczętopodejmowaćbada-
nianadczynnikamilokalizacjiprzedsiębiorstw,bywreszciepodjąćpróby
poszukiwaniaekonomicznychprzyczynprzestrzennegozróżnicowania
całychukładówosadniczych.
1.1.Modelerentygruntowej
Pierwszymważnymdziełempoświęconymzagadnieniulokalizacjidziałal-
nościgospodarczej,wktórymdoszukiwanosiękorzyściekonomicznych
płynącychzprzestrzennejkoncentracjitejdziałalności,byłoopracowanie
niemieckiegoekonomistyJohannaH.vonTünena2.Tytułjegopracy(Izo-
lowanepaństwo)stanowidoskonałeodzwierciedlenieprostotytegomodelu,
wktórymrozpatrujesięsytuacjęzmianywartościgruntówużytkowanych
rolniczowzależnościododległościodhipotetycznegomiasta,zlokalizowa-
negowodseparowanymodinnychisamowystarczalnymobszarze.Model
ten,opracowanywodniesieniudogospodarki,któranieweszłajeszczena
ścieżkęgwałtownegouprzemysłowienia,wyjaśniałnnaturalne”(rynkowe)
mechanizmyprowadzącedoopłacalnościspecjalizowaniasięposzczegól-
nychobszarówużytkowanychrolniczo,wzależnościododległościodmia-
stajakorynkuzbytutowarówrolnych,któreoferujenajwiększekorzyści
wynikającezjednoczesnejbliskościdostawcówiodbiorców,dziękiczemu
wartośćznajdującychsięnanimterenówpozostajenajwyższa.
Wopisywanymmodeluprzyjmujesięszeregupraszczającychzałożeń.
Zakładaonm.in.jednakowąurodzajnośćglebywkażdympunkcieanali-
zowanegoobszaru,występowanietylkojednego,izolowanegoodinnych
ośrodkakonsumpcji,przyjmujekalkulacjękosztówtransportujakoli-
niowąfunkcjęodległościimasyładunkuorazjednolitecenysprzedaży
dlawszystkichproduktówdanegorodzaju(charakterystycznedlamode-
lukonkurencjidoskonałej)3.
2
PierwszewydanieuJ.vonThünen,DerisolierteStaatinBeziehungaufLandwirt-
schafundNationalekonomie,Perthes,Hamburg1826.
3
R.Domański,Gospodarka…,s.40.
