Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Czynnikirozwojuosobniczegoczłowieka
Dwadzieściadwieparyzwanesąchromosomamiautosomalnymi,1paratochromo-
somypłciowe:ukobietsątohomologicznechromosomyXX,aumężczyznheterolo-
giczneXY.Pełnyzestawmateriaługenetycznegozawartyw46chromosomachkażdej
zkomóreksomatycznychorazzawartewnichDNAnazywamygenomem.
•Genot
danegoorganizmuwarunkującajegowszystkiecechyfenotypowe.Genotypnie
yptosumainformacjigenetycznej(genów)zawartawchromosomach
determinujebezpośredniookreślonegofenotypu,alewyznaczapewienzakres
fenotypowychmożliwości,którychrealizacjajestuzależnionaodindywidualnej
normyreakcjidanegoosobnikanawarunkiśrodowiska.
Jesttosparowanyukładalleliwdanymlocus(jedengen)lubwkilkubadanych
loci(kilkagenów)danegoosobnika.Jeślibadasięzwiązekmiędzytymilociaokreś-
lonącechąlcechami,pozostałaczęśćgenotypuokreślanajestjakotłogenetyczne.
•Allel,zwan
cychsięwzajemnieformgenu,któremogąwystępowaćnaprzemienniewdanym
ytakżeallelomorfem,tojednazdwulubwiększejliczbywykluczają-
miejscu(locus)nachromosomie.Jeślisparowaneallelesątakiesame,mówisię,
żeorganizmjesthomozygotycznypodwzględemdanejcechy(np.AAlubaa);
jeślisąróżne,organizmjestheterozygotyczny(np.AalubaA),adominujący
allelzastąpicechyallelurecesywnego.Wniektórychcechachallelemogąbyć
kodominujące,czyliniedziałająanijakodominujące,anirecesywne.Przykładem
jestludzkiukładkrwionośnyABO;osobyzkrwiątypuABmająjedenalleldla
AijedendlaB.
Większośćcechokreślawięcejniżdwaallele.Możewystępowaćwielepostaci
allelu,aletylkodwiebędąprzyłączaćsiędowyznaczonegomiejscagenupodczas
mejozy.Ponadtoniektórecechysąkontrolowaneprzezdwalubwięcejmiejsc
genów.Obiemożliwościpomnażająliczbęzaangażowanychalleli.Wszystkie
cechygenetycznesąwynikieminterakcjialleli.Mutacje,crossing-overiwarunki
środowiskoweselektywniezmieniajączęstośćfenotypów(awięcichalleli)
wobrębiepopulacji.
Komórkipłciowe(gamety)powstająwwynikupodziałuredukcyjnegozwanego
mejozą,stądmająpołowęliczbychromosomówinazywanesąhaploidalnymi.Posiada-
niepołowytejliczbychromosomów,jakajestwłaściwasomatycznymkomórkomciała,
zabezpieczakomórkipłcioweprzedniekontrolowanympowiększaniem,zpokoleniana
pokolenie,liczbychromosomów.Dopieropołączeniesięgametymęskiej(plemnika)
zżeńską(jajem)izespoleniekompletu23par(46)chromosomówumożliwiadalszyroz-
wójzygoty(ryc.3.4).Wtensposóbpotomstwuzostajeprzekazanacałośćlosowejpoło-
wymateriaługenetycznegozestronykażdegozrodziców.Uzyskanymateriałgenetyczny
40
