Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIIReorganizacjanaczelnychwładz…
47
takżekierownikresortumarynarkiadm.FiodorAwiełan.Wpowszechnejopinii
bylioniodpowiedzialnizaklęskinaakwenachdalekowschodnich.12lipca1905r.
carwydałreskryptoutworzeniustanowiskaministramarynarki,którymwyznaczył
wiceadm.AleksiejaBirilewa15.Wreskrypcieokreślonozakreskompetencjiministra
orazzadaniadlamarynarkiwojennej.Ministermarynarkiotrzymałkompetencje
analogicznejakinniministrowie.Miałpiastowaćnajwyższąwładzęzwierzchniąnad
resortemorazotrzymałprawoskładaniaosobistychraportówcarowi16.Wdalszej
częścireskryptuzaznaczono,iżwnajbliższychlatachgłównymzadaniemstojącym
przedRosyjskąCesarskąMarynarkąWojennąbędziewzmocnienieobronyojczy-
stychwybrzeży.Zadaniemdługofalowymmiałabyćodbudowasilnejmarynarki
orazpołożenienaciskunaprzywróceniedyscyplinyiwysokiegomoralewśródzałóg
okrętowych.Cardomagałsiępodjęciawysiłkównarzeczunowocześnieniasystemu
szkoleniazałógorazpodkreślał,iżuważazacelowepozostawieniedowódcomFloty
BałtyckiejorazCzarnomorskiejwiększejsamodzielności17.
DlaobserwatorówówczesnejscenypolitycznejRosjinominacjawiceadm.
Birilewanastanowiskoministramarynarkibyłaczytelnymsygnałem,iżcarowinie-
śpiesznodoprzeprowadzeniaradykalnychreformwmarynarce.Wyznaczającmini-
straresortuodpowiedzialnegozasprawy,wktórychczułsięosobiściezaangażowany,
MikołajIInajwyraźniejbyłzdecydowanypostawićnietylenazdolnegoreformatora,
conaczłowiekabezgraniczniemuoddanego18.NiemieckiattachèmorskiwRosji
zostałformalniezniesionyw1908r.,pośmierciAleksiejaAleksandrowicza.Zob.K.B.Nazarienko,
„Mozg”fłotaRossii…,s.47;I.F.Cwietkow,Organizacyonno-mobilizacyonnyje…,s.172–173.
15AleksiejBirilew(1844–1915)–weflocieod1859r.Dowodziłokrętamiod1880r.–fre-
gatąpancernąAdmirałŁazariew(1880),torpedowcemWzryw(1880–1885),krążownikiemtor-
pedowymLejtienantIljin(1886–1887),klipremPłastun(1888),krążownikiemnieopancerzonym
Minin(1890–1892),pancernikiemSisojWielikij(1893),pancernikiemobronywybrzeżaAdmirał
Uszakow(1893),pancernikiemGangut(1893–1894).W1897r.zostałwyznaczonydowódcą
ZespołuSzkolnegoFlotyBałtyckiej,w1903r.dowódcąPołączonychZespołówObronyWybrzeża
MorzaBałtyckiego,wlatach1904–1905dowódcąFlotyBałtyckiejiGubernatoremWojennym
Kronsztadu,aw1905r.dowódcąFlotyOceanuSpokojnego(defactodowództwanieobjął).Wla-
tach1905–1907byłministremmarynarkiiczłonkiemRadyPaństwa.Rangęadmirałaosiągnął
w1907r.Zob.M.Makariejew,Bałtijskijfłotwbiografiachkomandujuszczich1696–2004,Sewastopol
2006,s.275–282;W.D.Docenko,Morskoj…,s.64;idem,Znamienityje…,s.58.
16Wiceadm.BirilewnieotrzymałnatomiaststanowiskaGłównegoNaczelnikaFloty.Można
zatemdomniemywać,iżcarzamyślałopowierzeniutejfunkcjiktóremuśzwielkichksiążąt.
NaturalnymkandydatembyłbyAleksanderMichajłowicz(1866–1934)posiadającyrangękontr-
admirała.NastępnymwkolejnościwedługstarszeństwabyłKiriłłWładimirowicz(1876–1938),
w1906r.wstopniukapitana2.rangi.
17RGAWMF
,f.417,op.2.,d.2453,l.12–14.
18DowodównaoddaniecarowiBirilewdostarczyłnietylkopodczaswspomnianegojużspo-
tkaniawładcówRosjiiNiemiecwBjörkö.W1905r.podczasniepokojówweFlocieBałtyckiej
zrozkazuBirilewasformowanooddziałykarnezłożonezmarynarzyskazanychzaprzestępstwa
kryminalne.Ponurąsławęzyskałzwłaszcza1.batalionkarnydowodzonyprzezkapitana2.ran-
gibaronaOttoRichtera,którybezlitośnietłumiłwszelkieprzejawybuntu.Zob.K.B.Nazarienko,
„Mozg”fłotaRossii…,s.63–64;I.F.Cwietkow,Organizacyonno-mobilizacyonnyje…,s.175.
