Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZjawiskokonwersjiwdawnejRzeczypospolitej–niektórezagadnienia
27
wkijowskimkonsystorzuznalazłosiępięćdziesięciuośmiuŻydów,wwiększościzte-
renuRzeczypospolitej60.
OpróczŻydówwpaństwiemoskiewskimosiedlalisięrównieżneoficizjudaizmu,
niekiedynawetprawosławni61,wwiększościjednakwyznaniakatolickiego,aspośród
nichnajbardziejznanymbyłKonstantyKrzyżanowski(neofitazBrzeżan),profesor
językahebrajskiegoikaznodziejametropolitalnywKijowie,zktórymomordziery-
tualnymdyskutowałJózefAndrzejZałuski62.ZkoleikonwertytkaAnnazWłodzi-
mierzazostałanajętadosłużbyprzezrosyjskiegowachmistrza,wrazzktóregorodzi-
nąwyjechaładoRosji,gdzieprzeszłanaprawosławie63.
D.wiekkonwertytów
Znaczącamniejszośćchrztówneofickichniestetyzapisywanabyłabezpodaniawie-
ku(wprzypadkudiecezjikrakowskiejnicniemożnapowiedziećowieku721z1831
neofitówwokresieod1601do31grudnia1795r.).WXVIIIw.częściejodnotowy-
wanowiekkatechumenów,pozostawiającjużtylkoniecałe38%neofitówbezjego
określenia,aczkolwiekniebyłonzbytdokładny.Obokliczbylatwiekchrzczonego
niekiedypodawanowtygodniachczymiesiącach(dzieci),albosłownie:adultus,-ta
(dorosły),adolescens(młody),iuvenis(młody),maturus(dojrzały),provecta(po-
deszławiekiem),senex(sędziwy).Trudniejoszacowaćwiekmłodychkonwertytów,
określonyjakopuer,puella/femella(chłopiec,dziewczynka),przyjęto,żesątoosoby
wwiekuodsiedmiudoczternastulat.Największyproblemwiążesięzużywaniem
wksięgachchrztówterminuadultus,-ta,ponieważmógłoznaczaćwniektórych
przypadkachzaledwieosiągnięciewiekurozumu,wktórym,zgodniezprawemkano-
nicznym,możnabyłoświadomieprzyjąćnowąreligię,awięcwedługPostremomense
BenedyktaXIVzaledwiesiedemlat!64Potwierdzatochrzestw1660r.wWarszawie
dzieciH.Rubinkowskiego,któreokreślonowksiędzeparafiiśw.Janajużjakodoro-
słe,ajakwierzyćdobrzepoinformowanemukronikarzowiirajcykazimierskiemu
MarcinowiGolińskiemu,miałyodpowiednioosiemidziesięćlat65.Rzadkoużywa-
nookreśleniamulier(kobieta),cozapewneoznaczałoosobępowyżejdwudziestego
pierwszegorokużycia.Dlapotrzebbazyosoby,którychwiekuniepodano,alepozo-
stawaływzwiązkumałżeńskimalboposiadałydzieci,zaliczonodokategoriiadultus.
60V.Gerasimova,KreŝenyeevreivRossiivXVIIIv.Osobennostisociokul‘turnojadapta-
cii,Moskva2013[nieopublikowanapracadoktorska],tabela1,s.226-227.Żydzistanowili30%
wszystkichprzyjmującychprawosławie,stanowiącobokkatolikównajliczniejszągrupę.
61Ibidem,s.143.Tu:WasilijKrestinowzLipowca,1746r.
62S.Turowski,Polskarajemdlażydów,nKwartalnikpoświęconybadaniuprzeszłościŻydów
wPolsce”1913,z.3,s.96.
63V.Gerasimova,op.cit.,s.63-64.PodobnieuczyniłwKijowielekarzJózefUznański,ibi-
dem,s.62,133.
64Ochrzciedziecizob.RozdziałII.
65BStef.F5-189,s.1108;A.Kaźmierczyk,TheRubinkowskiFamily,s.200.
