Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RetorycznośćwfilmowychobrazachświataAndrzejaFidyka
RenesansretorykiobjąłrównieżPolskę5.W„PamiętnikuLiterackim”zroku
1977ukazałysięprzekładydziesięciuartykułówautorstwaKennethaBurke’a,
RolandaBarthesa,RenateLachmann,TzvetanaTodorova,BertholdaEmricha
iinnych.Dotyczyłyonewznacznejmierzeproblemówzzakresukomunikacji
literackiejipróbprzekładuretorykinajęzyklingwistykiisemiotyki.Takąmoż-
liwośćstwarzał,wedługRenateLachmann,międzyjęzykowyimiędzykulturowy
charakterretoryki6.Osiemlatpóźniej-wroku1985-ukazałosięw„Pamiętniku
Literackim”dalszychpięćprzekładów,wtymRolandaBarthesaRetorykaobrazu
iGuiBonsiepe’aRetorykawizualno-werbalna.Obatekstydotyczyłyreklam,ale
miałynacelu-przedewszystkim-zwrócenieuwaginafakt,żeretorykatonauka
wszechstronna,któramożewyznaczaćstrukturętekstówsłownych,jakiobrazo-
wych.Byłtoswoistypoczątektzw.retorykiaudiowizualnej.Międzyinnymidzię-
kibadaniomBonsiepe’aiBarthesamogławpóźniejszymczasiepowstaćretoryka
mediów,wtymfilmu7.PrzeglądukierunkówbadawczychretorykidokonałaBar-
baraBogołębskawpracypt.Współczesnepolskiebadanianadretorykąijejzastoso-
waniami.Autorkastwierdza,żestanbadańświadczy,„iżniejesttojużzaniedbana
dziedzinawiedzyhumanistycznejiżewciążtrwarenesans”8tychżebadań.
Bonsiepeprowadziłbadaniaretorycznerównieżwlatachdziewięćdzie-
siątych.Doprowadziłyonedopowstaniatzw.retorykicyfrowej,dotyczącejjuż
nietylkosłowno-obrazowychkonstrukcjireklamowych,alewszystkichmediów
posługującychsięsłowemiobrazem9.Dokoncepcji„nowejretoryki”iamery-
kańskiegonurturhetoricalcriticismnawiązująkoncepcjeretorycznejteoriifilmu.
PowstałyoneweFrancji,Włoszech,wSkandynawii,Niemczechiniesązesobą
bezpośredniopowiązane,dlategoodnosisięwrażenie,żeniemapełnegosyste-
matycznegoopracowaniaretorykifilmu.
Problemmiejscaretorykiwkanonienaukpodjętyzostałwkoncepcjacheu-
ropejskiegoiamerykańskiegonurtunewrhetoric.Przedstawicielitejnowejretory-
ki(m.in.KennethBurke,IgorA.Richards,RichardM.Weaver)łączydążeniedo
ponownegozdefiniowania,odkryciananoworetorykiistworzeniawtensposób
5Wśródpolskichbadaczyonewrhetoricpisząm.in.:B.Bogołębska,J.Z.Lichański,
G.Matuszek,M.Skwara,W.Pisarek.
6R.Lachmann,Retorykaakontekstkulturowy,„PamiętnikLiteracki”1977,z.2,s.259.
7Niebezznaczeniabyłarównieżsemiotycznaanalizaobrazuorazopisniektórych
aspektówtopikiifigurretorycznych:U.Eco,EinfuhrungindieSemiotik,München1972,
s.267-275.
8B.Bogołębska,Współczesnepolskiebadanianadretorykąijejzastosowaniami,„Fo-
liaLiterariaPolonica”2005,nr7,s.14.OtympisaliwPolscerównieżnp.:A.D.Ja-
roszyńska,KrytykaretorycznawStanachZjednoczonychAmeryki,„PamiętnikLiteracki”
1988,z.3iJ.Kiereś-Łach,Filozofairetoryka.KontekstmyśliflNowejretoryki”Chaima
Perelmana,AcademiconWydawnictwoNaukowe,Lublin2015.
9G.Bonsiepe,AudiovisualistikunddieDarstellungvonWissen,Köln2001.
