Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RetorycznośćwfilmowychobrazachświataAndrzejaFidyka
opak”
,akiedyostateczniechaosznika,powracaładiharmonia.Społeczeństwo
przechodziwtedyfazęliminalną23,oczyszczasięiewoluuje.Alesąteżwidowiska,
którewkrajachrządzonychautorytarniemajątylkoznaczenieagitacyjne-chwa-
lenierządówipolitykiwładzy.
Widowisko,procesrytualny,teatrummundi,retorykaczasowości24
-topojęcia,którebędąpowracaćwanalizachwybranychfilmówFidyka25.Po-
jęciateprzynależątakdoretoryki,jakiantropologii.Niebezpowoduzwra-
camnanieuwagę.Sątodziedzinynauki,którychmetodybadawcze-obok
filmoznawczych-wykorzystanezostanądookreśleniaważnychaspektówana-
litycznych.
WpolskimdyskursienaukowymozwiązkachantropologiiifilmupisałAlek-
sanderJackiewicz.Napoczątkulatsiedemdziesiątychbadaczdowodził,żecechą
kinajestjegopowszechnośćiuczestnictwowidza26.WNiebezpiecznychzwiąz-
kachliteraturyiflmu(1971)Jackiewiczzauważawprost:„[ł]filmstajesięsce-
nąantropologiczną,naktórejfunkcjonujezarównoto,cojestkulturą,jakto,co
kulturąniejest.Zarównoto,cojestsztuką,jakto,cosztukąniejest”27.Badacz
wskazałważnykierunekantropologiifilmu,którymbyłapotrzebabadaniaczło-
wiekaijegokulturywyrażanejpoprzezfilm28.
Wlatachosiemdziesiątychzwiązkamitymizajmowałasię-napolskimgrun-
ciebadawczym-AlicjaHelman,stwierdzając,żeifilm,iantropologiabadająto
samo-naturęczłowiekaitworzonejprzezniegokultury29.Wtymsamymczasie
oantropologiiifilmiepisałarównieżMarylaHopfinger30,analizującspecyfikę
23Zob.:V
.W.Turner,Procesrytualny.Strukturaiantystruktura,tłum.E.Dżurak,
PIW,Warszawa2010.
24PojęciezaproponowaneprzezSławomiraSikoręwksiążceFilmyiparadoksywi-
zualności.Praktykowanieantropologii,WydawnictwoDiG,Warszawa2012,stanowiprzy-
datnądlatejpracywartość,którapozwalapołączyćaspektybadawczeretorykiiantro-
pologii.Dotyczyobrazowaniamiejscaiczasuwfilmachzróżnychstronświata.Ułatwia
procespoznawczy.
25Filmy,którezostałypoddaneanalizie,wskazałreżyser.Zastosowałosobistekry-
teriumwyboru.Jakoautorksiążkiwyraziłamzgodęnadokonanyprzeztwórcęwybór.
26Zob.:A.Jackiewicz,Niebezpiecznezwiązkiliteraturyiflmu,Warszawa1971,s.272.
27Tamże.
28Zob.:A.S.Dudziak,Antropologiaprzestrzeniwflmiefabularnym,Wydawnictwo
UniwersytetuMariiCurie-Skłodowskiej,Lublin2000,s.14.
29A.Helman,Przedmiotimetodyflmoznawstwa,WydawnictwoŁódzkie,Łódź
1985,s.195.Autorkauważafilmza„dokumentkulturowo-antropologiczny”-zob.
A.Helman:Filmoznawstwowobecantropologiikultury,[w:]Filmfaktówiflmfkcji.Dia-
lektykapostawipoetyktwórczych,red.A.Helman,Katowice1977,s.159.
30M.Hopfinger,Filmiantropologia,[w:]Sztukanawysokościoczu.Filmiantro-
pologia,red.Z.Benedyktowicz,D.Palczewska,T.Rutkowska,PolskaAkademiaNauk.
