Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
RenéDescartes,Regułykierowaniaumysłem,Poszukiwanieprawdypoprzezświatłonaturalne
wątpliwiew1628r.zapadłoowopostanowienieKartezjusza,abyzająćsięnieco
wyższymistudiami,szukaniapodstawpewniejszejfilozofii.Przypuszczenietopo-
twierdzajeszczebardziejpodobieństwoniektórychfragmentówwRegułachzpew-
nymitekstami,któreprzytaczaBeeckmanwswoimDziennikuzlat1628-162916.
AleoileodnośniedatypowstaniaRegułistniejepowszechnaniemalzgodahi-
storyków,towkwestii,kiedynapisałKartezjuszPoszukiwanie,zdaniasąbardzo
podzielone.Jedni17,idączaBailletem,utrzymują,iżtraktattenpowstałwostat-
nichlatachżyciafilozofa,inni18,wyznaczajączpewnymwahaniemdatęjego
powstaniaw1641r.,nieuważająrównocześniezaniemożliwe,iżpracowałnadnim
Kartezjuszwlatachmłodzieńczych,inni19wreszciedowodząwczesnegopowsta-
niategożtraktatuiumieszczajągobezpośredniopoRegułach.
Argumentytych,którzypolegająnarelacjiBailleta,niesąprzekonywujące.Samo
bowiemstwierdzenie,iżnKartezjuszzdawałsięznajdowaćupodobaniewsztucedia-
logu,zwłaszczawostatnichlatachswegożyciaB20,budzilicznewątpliwości,jeśli
sięzauważy,żemaformęprzypuszczenia(nzdawałsięB),któregoBailletniczymnie
uzasadnia.PowołujesięonwprawdzienaświadectwoPoissona,wedługktórego
filozofmiałzamiarwtensamsposóbopracowaćtakżeswojeRozmyślaniaiReguły,
jednakżesłówPoissonanieprzytaczaonwcale,choćczynitoczęsto21;zresztą,gdy-
byśmynawettęinformacjęPoissonauznalizaprawdziwą,nicnamonajeszczenie
mówi,kiedyKartezjusznapisałPoszukiwanie.Wszakmógłtouczynićdobrzeza-
równoprzedwydaniem,jakipowydaniuswoichdziełgłównych.
Tymczaseminnyzupełnienasuwasięwniosek,jeślisięzwróciuwagęnatakie
cechyPoszukiwaniajakjegodługitytuł22,zawartawtytulezapowiedźprzeprowa-
dzeniabadańprzypomocysamegorozumunaturalnegobezpomocyreligii,wiarę
młodzieńcząwmetodęimożliwośćrozwiązaniazjejpomocąnajtrudniejszychza-
gadnieńmetafizycznych,przekonanie,iżmądrośćjestrzecząprostąiłatwądoosią-
gnięcia,pewnysiebietonpoczątkującego,któremuwystarczaoczywistośćidei
iktórynieobawiasiężadnychoskarżeńiatakówzestronySzkoły,brakaluzjido
dziełpoprzednichorazpewnąchaotycznośćtreści,któramabyćprzedmiotemdzieła.
Cechyteświadcząnajwyraźniej,iżPoszukiwanienależydomłodzieńczejtwórczo-
ścifilozoficznejKartezjusza.
DotegosamegownioskuprowadzitakżeporównanietreściPoszukiwaniaze
StudiumbonaementisiRegułamizjednej,azRozpraw!ometodziezdrugiejstrony.
16A.T.X488.
17Gouhier,LapenséereligieusedeDescartes,Paris1924,s.139.
18A.T.X531-532.
19Cantecor,AquelledateD.a-t-ilécritKLaRecherchedelavéritéS,nRevued>histoiredelaphilo-
sophieB;254-289,L.Chmaj,RozwójfilozoficznyKartezjusza,Kraków1930,ss.120-135.
20LaViedeM.Des-CartesII475.
21Por.,comówiA.T.X529.
22Por.A.T.X214a.
